γράφει ο 

Τάσος Αποστολίδης 

 

Ούτε που πάει ο νους των περισσότερων πως θα ήταν το Περιφερειακό Συμβούλιο ΑΜΘ και τα Δημοτικά Συμβούλια στους 4 Δήμους του νομού Καβάλας, αν το 2014 εφαρμοζόταν η απλή αναλογική. 

 

Δεν είναι μόνο τα ποσοστά των εδρών, αλλά τα πρόσωπα, οι συσχετισμοί και οι συνεργασίες που δημιουργούν μια εξίσωση την οποία ελάχιστοι γνωρίζουν πως να λύσουν. 

 

Το νομοσχέδιο της αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης (Κλεισθένης Ι) οδεύει προς ψήφιση από τη Βουλή μέσα στον τρέχοντα μήνα. Για να καταλάβουμε τι θα προκαλέσει στις επόμενες εκλογές, υπολογίζουμε τις έδρες που θα είχαν οι παρατάξεις στα συμβούλια Δήμων και Περιφέρειας αν ίσχυε και το 2014 ο τρόπος εκλογής που προβλέπει ο νέος νόμος με απλή αναλογική

 

Το σενάριο προσομοίωσης λαμβάνει υπόψιν τα αποτελέσματα του Α΄ Γύρου των δημοτικών και των περιφερειακών εκλογών του 2014 έτσι όπως αυτά ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών. Σημειώστε εδώ ότι αυτά είναι τα λεγόμενα ανεπίσημα αποτελέσματα και όχι τα τελικά, επικυρωμένα από τα πρωτοδικεία, τα οποία έχουν -στις περισσότερες περιπτώσεις- μικρές διαφορές

 

ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΕΚΛΟΓΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Βασική διαφορά του παλιού συστήματος με το νέο σύστημα κατανομής των εδρών είναι ότι έως το 2014 στον Α΄Γύρο κατανεμόταν μόλις ένα μέρος των εδρών, ώστε στο Β΄Γύρο, ο νικητής ασχέτως αποτελέσματος να έχει με την τελευταία κατανομή τουλάχιστον το 60% των εδρών. 

 

Από το 2019 και μετά (εφόσον το νομοσχέδιο δεν αλλάξει έως την ψήφισή του) όλες οι έδρες θα μπαίνουν προς κατανομή από την πρώτη Κυριακή κι εφόσον υπάρξει δεύτερος γύρος, τότε αυτός θα κρίνει μόνο το ποιος θα εκλέγεται δήμαρχος. 

 

Αυτό θα έχει σε πολλές περιπτώσεις ως αποτέλεσμα ο δήμαρχος να μην διαθέτει ούτε την πλειοψηφία των εδρών μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο ενώ κάποιες φορές ίσως να έχει ακόμη και λιγότερες έδρες από κάποιον άλλο συνδυασμό. 

 

Για να μπορεί να περάσει μια νέα απόφαση, για ένα έργο, μια αγορά, ένα νέο κανονισμό ή μια γνωμοδότηση από κάποιο δημοτικό συμβούλιο, ο δήμαρχος θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συναίνεση του 50%+1 του Σώματος, την οποία όμως δεν θα τη διαθέτει προκαταβολικά από κάποιο εκλογικό μπόνους

 

Οι δήμαρχοι και οι παρατάξεις τους -που όπως είπαμε ενδέχεται να είναι και μειοψηφίες μέσα στα συμβούλιά τους- θα πρέπει να κάνουν συνεργασίες με άλλες παρατάξεις είτε με πρόσωπα άλλων παρατάξεων, ώστε να μπορούν να περνούν θέματα που σήμερα οι εξασφαλισμένες πλειοψηφίες τα περνούν χωρίς πολλή συζήτηση και κατά πλειοψηφία”. 

 

Βασική αλλαγή που προωθεί ο νέος νόμος είναι το ότι ένας δήμαρχος θα μπορεί να χρησιμοποιεί συμβούλους άλλων παρατάξεων για θέσεις αντιδημάρχων. Άρα η άσκηση εξουσίας θα εξαρτάται συνέχεια από συμφωνίες και συναινέσεις που θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν την κοινωνική πλειοψηφία όπως αυτή εκφράστηκε στις κάλπες

 

ΟΙ ΦΟΒΟΙ ΓΙΑ "ΧΑΟΣ" & Ο ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ 

Οι περισσότεροι εν ενεργεία δήμαρχοι και περιφερειάρχες θεωρούν ότι ο νέος νόμος θα προκαλέσει χάος και αδιοικησία στους ΟΤΑ αλλά και ότι ευνοεί τα παζαρέματα και τις συναλλαγές κάτω από το τραπέζι

 

Άλλοι αντιτείνουν ότι ο νέος νόμος θα περιορίσει τα παραπάνω φαινόμενα που συνήθως εντοπίζονταν μεταξύ Α΄και Β΄ γύρου των εκλογών. 

 

ΠΟΙΟΙ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ 

Σε κάθε περίπτωση, ο νέος νόμος ευνοεί τις μικρότερες παρατάξεις, αυτές δηλαδή που δεν έχουν τα φόντα να τερματίσουν πρώτες ή δεύτερες. Ευνοημένος πάντως είναι ακόμη και ο δεύτερος κάθε εκλογικής διαδικασίας, αφού εκτός από περισσότερες έδρες σε σχέση με πριν, ενδέχεται να βγει δήμαρχος ακόμη κι αν η παράταξή του έχει λιγότερες έδρες από την πρώτη. 

 

 

ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΑΝΑ ΔΗΜΟ 

 

Στον Δήμο Καβάλας, η παράταξη της Δήμητρας Τσανάκα πήρε το 2014 τις 25 από τις 41 έδρες ενώ η δεύτερη παράταξη, του Κωστή Σιμιτσή, πήρε μόλις 5 έδρες, έχοντας διαφορά με την πρώτη παράταξη περίπου μιας ποσοστιαίας μονάδας. Αν το 2014 ίσχυε απλή αναλογική, η παράταξη Τσανάκα θα είχε 10 (από τις συνολικά 41) έδρες, η παράταξη Σιμιτσή 9 έδρες, ενώ οι μικρότερες παρατάξεις θα ήταν σημαντικά ενισχυμένες σε σχέση με τις τωρινές έδρες τους. Μάλιστα λόγω υπολοίπων που η απλή αναλογική θέλει να κατανέμονται από τον Α΄Γύρο, έδρα θα έπαιρνε στο Δημοτικό Συμβούλιο και ο 8ος κατά σειρά συνδυασμός του Σταύρου Δεληγιάννη, ο οποίος το 2014 δεν κατάφερε να εκλεγεί. 

Σε γενικές γραμμές, αρκεί κανείς να καταλάβει ότι η παράταξη Τσανάκα θα χρειαζόταν τουλάχιστον άλλες 11 ψήφους από την αντιπολίτευση σε κάθε συνεδρίαση

 

 

Στο Δήμο Νέστου, θα υπήρχε ένα άλλο φαινόμενο: ο Βαγγέλης Τσομπανόπουλος που εκλέχθηκε δήμαρχος τη Β΄Κυριακή, αν το 2014 είχαμε απλή αναλογική, θα είχε στο Δημοτικό Συμβούλιο λιγότερους συμβούλους απ΄ό,τι η παράταξη Μιχαηλίδη που έχασε τις εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι θα ήταν μονόδρομος η συνεργασία του στη διοίκηση με την παράταξη Αμπεριάδη (ή την παράταξη Μιχαηλίδη) ή τουλάχιστον 3 πρόσωπα από το σύνολο της αντιπολίτευσης

 

 

Στο Δήμο Παγγαίου το 2014 είχαμε δύο θρίλερ. Το ένα αφορούσε το ποιος θα περάσει στο Β΄γύρο των εκλογών αφού για την 2η θέση βρέθηκαν πολύ κοντά οι παρατάξεις Αναστασιάδη και Φιλόσογλου (περίπου 100 ψήφοι διαφορά). Το άλλο θρίλερ αφορούσε το Β΄γύρο, όταν ο Φίλιππος Αναστασιάδης εκλέχθηκε δήμαρχος με μια διαφορά της τάξης των 100 ψήφων ή του 1/3 μιας ποσοστιαίας μονάδας. Τότε ο Βασίλης Ξουλόγης πήρε μόνο 7 από τις 33 έδρες, κι ας είχε λάβει σχεδόν 42% στον Α΄ Γύρο. Στον πίνακα του Δήμου Παγγαίου μπορείτε να δείτε τι συσχετισμούς (και ανάγκες συνεργασιών) θα είχαμε σήμερα αν εφαρμοζόταν τότε η απλή αναλογική. 

 

 

Στο Δήμο Θάσου, φαίνεται ότι θα υπήρχε κι εκεί ανάγκη για ευρείες συνεργασίες για τη διοίκηση του Δήμου και μπορεί κανείς με βάση τον αριθμό των εδρών του σεναρίου να κάνει πολλούς πιθανούς υπολογισμούς. Η παράταξη Χατζηεμμανουήλ, που πήρε πάνω από το 1/3 των ψήφων στον Α΄γύρο, θα χρειαζόταν να έχει τουλάχιστον 5 ψήφους από την αντιπολίτευση για να ασκήσει διοίκηση. Από την ανάλυση πάντως, προκύπτει επίσης ότι το έτσι κι αλλιώς ισχυρό ΚΚΕ στη Θάσο, όχι μόνο θα αύξανε κατά μία τις έδρες του αλλά στο τέλος θα έπαιζε και ρυθμιστικό ρόλο στη διοίκηση. Ή μήπως όχι; 

 

 

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΜΘ 

Στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, το 2014 είχε παρατηρηθεί ο μεγαλύτερος κατακερματισμός ψήφων λόγω των 9 διαφορετικών συνδυασμών. 

 

Αν εφαρμοζόταν η απλή αναλογική, τότε οι μικροί συνδυασμοί, από τον 3ο έως τον 6ο, θα εξέλεγαν περισσότερους συμβούλους (έως και διπλάσιους όπως οι συνδυασμοί Μορφίδη και Κουίκ) ενώ την είσοδό του στο Περιφερειακό Συμβούλιο θα εξασφάλιζε και ο αποκλεισμένος το 2014 Γιώργος Μποτσίδης (ΑΝΤΑΡΣΥΑ). 

 

Η δε παράταξη Παυλίδη (σήμερα Χρήστου Μέτιου) θα χρειαζόταν τουλάχιστον 8 ψήφους από την αντιπολίτευση για να περνάει θέματα. 

 

ΠΕΡΙ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΩΝ 

Η επικείμενη ψήφιση του Κλεισθένη έχει προκαλέσει προβληματισμό για την Περιφέρεια ΑΜΘ αφού κανείς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να κατέβει συνδυασμός που να εκπροσωπεί μαζικά τη μουσουλμανική μειονότητα των νομών Ξάνθης και Ροδόπης. 

 

Και σε αυτή την περίπτωση όμως, λόγω μεγέθους και σύνθεσης του πληθυσμού της Περιφέρειας, ένας τέτοιος συνδυασμός δεν θα μπορούσε να λάβει περισσότερες έδρες από αυτές που έχουν σήμερα οι εκπρόσωποι της μειονότητας, ως μέλη των άλλων συνδυασμών. 

 

Σήμερα από τη μειονότητα προέρχονται 10 από τους 51 συμβούλους (19% των εδρών). Μάλιστα στο νομό Ροδόπης, οι εκπρόσωποι της μειονότητας έλαβαν 7 από τις 9 έδρες όλου του νομού. Σε περίπτωση που το σύνολο της μειονότητας ψηφίσει έναν και μόνο μειονοτικό συνδυασμό, τα ποσοστά του δεν θα ξεπεράσουν το ποσοστό της μειονότητας στο σύνολο του πληθυσμού ή του εκλογικού σώματος της Περιφέρειας ΑΜΘ (16% περίπου). 

 

Δεν ισχύει όμως το ίδιο για ορισμένους Δήμους των νομών Ξάνθης και Ροδόπης, όπως οι μητροπολιτικοί Δήμοι Ξάνθης και Κομοτηνής. Εκεί τα πάντα είναι ανοιχτά. 

 

 

ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ 

Η κατανομή των εδρών, όπως είπαμε, ευνοεί αρκετά τις μικρότερες παρατάξεις. Η θεαματική αλλαγή όμως, λόγω της κατάργησης του μπόνους του Α΄ συνδυασμού, έχει να κάνει με τα πρόσωπα που καταφέρνουν να εκλεγούν

 

Οι συνδυασμοί που το 2014 τερμάτισαν πρώτοι στους 4 Δήμους του νομού αλλά και την Περιφέρεια και εκλέχθηκαν στις διοικήσεις, θα είχαν σήμερα περίπου τους μισούς εκλεγμένους συμβούλους (σε ορισμένες περιπτώσεις και λιγότερους από τους μισούς) αν εφαρμοζόταν απλή αναλογική. Αυτό σημαίνει ότι πολλά πρόσωπα θα έμεναν εκτός, με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για τις εσωτερικές ισορροπίες σε δημοτικές ομάδες που δεν είναι στην ίδια κατάσταση με αυτή που ήταν το 2014. 

 

Ας μην ξεχνάμε ότι πριν από ενάμιση περίπου χρόνο, εκλέχθηκε νέος περιφερειάρχης από ένα εκλεκτορικό σώμα 31 περιφερειακών συμβούλων (που με απλή αναλογική θα απουσίαζαν 13 συγκεκριμένα πρόσωπα). Ή τις περιπτώσεις εκείνες παραιτήσεων και διαγραφών και άλλων εσωτερικών ανακατατάξεων σε κάθε δημοτική ομάδα και γενικά το γεγονός ότι σήμερα κάποιοι που υπηρετούν σε θέσεις αντιδημάρχων, δεν θα είχαν καν εκλεγεί το 2014 αν υπήρχε η απλή αναλογική. 

 

Οι εκλογές του 2019 με απλή αναλογική θα έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Οι προβλέψεις για το τι θα βγάλουν οι κάλπες είναι δύσκολες αλλά ακόμη δυσκολότερο είναι να προβλέψει κανείς τι θα συμβεί μετά...