Από την προσφυγική κωμόπολη της Νέας Περάμου, δυτικά της Καβάλας, μέχρι τον παραθαλάσσιο οικισμό της Κεραμωτής, ανατολικά της πόλης, η απόσταση είναι 51 χλμ.
Κι όμως, σε αυτή τη μικρή έκταση λειτουργούν τέσσερα εμπορικά λιμάνια διαφορετικής δυναμικότητας το καθένα, τα οποία αλληλοσυμπληρώνονται και μαζί συνθέτουν έναν σημαντικό θαλάσσιο κόμβο στην ανατολική Μακεδονία.
Πρόκειται για το εμπορικό λιμάνι της Νέας Περάμου, που είναι σε διαδικασία βέλτιστης αξιοποίησης των χώρων του. Σήμερα, διακινεί ετησίως 30.000 τόνους, κυρίως σιτηρά και καλαμπόκια, ενώ εδώ λειτουργεί και μονάδα τυποποίησης ζάχαρης.
Μετά, υπάρχει το εμπορικό λιμάνι «Φίλιππος Β΄», που απέχει 7 χλμ. από την Καβάλα και τον Νοέμβριο του 2023 παραχωρήθηκε στην κοινοπραξία International Port Investments Kavala, και ο επιβατικός λιμένας «Απόστολος Παύλος», ο οποίος βρίσκεται μέσα στο κέντρο της Καβάλας και περιλαμβάνει επίσης μια μαρίνα 300 σκαφών αναψυχής.
Στον επιβατικό λιμένα φιλοξενούνται και τα γρι γρι που τροφοδοτούν με φρέσκο ψάρι τις ταβέρνες της περιοχής.
Σε αυτά προστίθεται και το λιμάνι της Κεραμωτής, το πλησιέστερο σημείο στη Θάσο, από όπου διακινείται ο κυριότερος όγκος επιβατών και εμπορευμάτων από και προς το νησί. Τα προαναφερθέντα λιμάνια ανήκουν στον Οργανισμό Λιμένος Καβάλας (ΟΛΚ Α.Ε.), ο οποίος ιδρύθηκε το 2001.
Εκτός από τις λιμενικές εγκαταστάσεις, ο Οργανισμός διαχειρίζεται και μια πολύ μεγάλη χερσαία ζώνη, η οποία ουσιαστικά περιλαμβάνει όλα τα μαγαζιά τουριστικού χαρακτήρα που εκτείνονται περιμετρικά του λιμανιού. Με περίπου 50 εμπορικές μισθώσεις, τα έσοδα από την αξιοποίηση των ακινήτων αντιστοιχούν σήμερα περίπου στο 30% των εσόδων του Οργανισμού.
Ανοδική πορεία
Γενικότερα, τα νούμερα δείχνουν ότι η ΟΛΚ Α.Ε. την τελευταία τριετία ακολουθεί μια ανοδική πορεία, καταρρίπτοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Το 2023 έκλεισε με διπλασιασμό καθαρών εσόδων, από 423.676,59 ευρώ έφτασε στις 847.476,13 ευρώ, ενώ η διακίνηση επιβατών στο λιμάνι «Απόστολος Παύλος» ξεπέρασε τους 368.000, δηλαδή σημείωσε αύξηση 220% συγκριτικά με το 2010.
Εντυπωσιακά νούμερα σκοράρει και το λιμάνι της Κεραμωτής. Πέρυσι, τα 8.044 δρομολόγια πλοίων μετέφεραν 2.016.571 επιβάτες, Βαλκάνιους παραθεριστές στη συντριπτική τους πλειονότητα, που είτε έχουν σπίτι στη Θάσο είτε την προτιμούν για διακοπές.
Η οικονομική ανάπτυξη της ΟΛΚ Α.Ε., που πλέον διεκδικεί τον δικό της ρόλο στη Βόρεια Ελλάδα, ανταγωνιζόμενη τα γειτονικά λιμάνια της Θεσσαλονίκης και της Αλεξανδρούπολης, σχετίζεται με τέσσερις παράγοντες. Πρώτον, με τη ραγδαία τουριστική αύξηση της ευρύτερης περιοχής, με βασικό πρωταγωνιστή τη Θάσο, η οποία αισίως έχει αγγίξει τις 40.000 κλίνες.
Ταυτόχρονα, την τελευταία τριετία αυξάνονται γεωμετρικά και τα κύματα των Τούρκων που ταξιδεύουν στην Καβάλα, συνδυάζοντας τον προορισμό με επίσκεψη στη Θράκη. Χαρακτηριστικά, η μαρίνα είναι πλήρης και έχει μεγάλη λίστα αναμονής, που απαρτίζεται από Τούρκους, Έλληνες και Βαλκάνιους.
Δεύτερον, η ολοκλήρωση έργων υποδομής, όπως η επέκταση του προσήνεμου μόλου το 2020 που βελτίωσε τις κυματικές συνθήκες στο επιβατικό λιμάνι, με αποτέλεσμα να είναι ασφαλέστερη η παραμονή σκαφών αναψυχής στη μαρίνα, έχουν δώσει σημαντική αναπτυξιακή ώθηση.
Διάλειμμα για φαγητό, η ζωή στη θάλασσα έχει και ωραίες στιγμές.
Σημαντικό ρόλο έχει παίξει και η υπο-παραχώρηση για σαράντα χρόνια του εμπορικού λιμένα «Φίλιππος Β΄», η οποία αφενός θα αποφέρει στο ελληνικό Δημόσιο 33,9 εκατ. ευρώ σε τρέχοντα και μελλοντικά έσοδα, αφετέρου προβλέπει ότι κάθε χρόνο θα αποδίδεται στην ΟΛΚ Α.Ε. το 2% των καθαρών εσόδων.
Ακόμη, στη σύμβαση προβλέπονται υποχρεωτικές επενδύσεις άνω των 36 εκατ. ευρώ, οι οποίες, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνουν την κατασκευή τελωνειακού σταθμού και κτιρίων για τις ανάγκες της Λιμενικής Αρχής, και προμήθεια νέου τεχνολογικού εξοπλισμού.
Σήμερα, το συγκεκριμένο λιμάνι εξυπηρετεί κυρίως τις ανάγκες της τοπικής αγοράς, δηλαδή την ανατολική Μακεδονία και τις κοντινές βαλκανικές περιοχές. Διακινούνται αποκλειστικά χύδην φορτία: από οικοδομικά υλικά, όπως χαλίκι, πλυμένη πέτρα, μάρμαρα και χαρτομάζα για τις εναπομείνασες χαρτοβιομηχανίες, μέχρι σιτηρά, καλαμπόκι και κριθάρι.
Σημαντικό ρόλο έχει παίξει η υπο-παραχώρηση για 40 χρόνια του εμπορικού λιμένα «Φίλιππος Β ́», η οποία θα αποφέρει στο ελληνικό Δημόσιο 33,9 εκατ. ευρώ σε τρέχοντα και μελλοντικά έσοδα, ενώ προβλέπει ότι κάθε χρόνο θα αποδίδεται στην ΟΛΚ Α.Ε. το 2% των καθαρών εσόδων.
Το εμπορικό λιμάνι «Φίλιππος Β ́» παραχωρήθηκε στην κοινοπραξία International Ports Investment Kavala τον Νοέμβριο του 2023.
Το 2023 φορτώθηκαν-εκφορτώθηκαν περίπου 467.000 τόνοι εμπορευμάτων, χωρίς σε αυτά να συμπεριλαμβάνεται κανένα κοντέινερ. «Η μοναδική περίοδος που ήρθαν στο λιμάνι εμπορευματοκιβώτια ήταν μεταξύ 2007-2009, που υπήρχαν συνεχόμενες απεργιακές κινητοποιήσεις στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης», θυμάται ο Γρηγόρης Κεκρόπουλος, διευθυντής περιουσίας και ανάπτυξης της ΟΛΚ Α.Ε.
Πάντως, η δυναμική που δίνει η παραχώρηση σε συνδυασμό με την κατασκευή της νέας σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ του λιμένα και του χωριού Τοξότες, ανατολικά του Νέστου, που αναμένεται να ξεκινήσει εντός του 2025, καλλιεργούν τις συνθήκες ώστε το λιμάνι σταδιακά να εξελιχθεί σε ένα κομβικό κέντρο μεταφοράς και προσωρινής αποθήκευσης χύδην φορτίων.
Σε κάθε περίπτωση, η σιδηροδρομική σύνδεση με τη βαλκανική ενδοχώρα συνδυαστικά με τη διεύρυνση των συνοριακών διόδων αποτελούν βασικές μεταβλητές ανάπτυξης για ένα λιμάνι που μέχρι σήμερα παρέμενε κάτω από το ραντάρ του Δημοσίου και των ιδιωτών μεταφορέων.
H διείσδυση της κρουαζιέρας
«Η ανάληψη της υποπαραχώρησης σηματοδοτεί μια νέα εποχή ανάπτυξης όχι μόνο για την Καβάλα, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή. Η μετεξέλιξη μιας προνομιακής γεωγραφικά λιμενικής εγκατάστασης με μεγάλες προοπτικές μπορεί να αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Ο “Φίλιππος Βʹ” συγκεντρώνει όλες τις προϋποθέσεις για να αναβαθμιστεί σε έναν από τους πιο νευραλγικούς λιμένες της ανατολικής Βαλκανικής», σημειώνει ο δρ Άγγελος Φ. Βλάχος, διευθύνων σύμβουλος της ΟΛΚ Α.Ε., o οποίος από το 2023 που ανέλαβε καθήκοντα, όπως εξηγεί, έθεσε ανάμεσα στους στρατηγικούς στόχους την περαιτέρω ανάπτυξη της κρουαζιέρας.
Πράγματι, το 2023 η κρουαζιέρα έκλεισε με τον αριθμό-ρεκόρ των 21.052 επιβατών, σημειώνοντας αύξηση 58% συγκριτικά με το 2022, ενώ το 2024 φιλοξένησε για πρώτη φορά 32 κρουαζιερόπλοια. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΟΛΚ Α.Ε., το 2025 ο στόχος είναι τα 40 πλοία.
Η διείσδυση στην αγορά της κρουαζιέρας και η διεκδίκηση της πίτας που αναλογεί στην Καβάλα ως προορισμού δεν έγινε τυχαία. «Από τη μία βελτιώθηκαν οι λιμενικές υποδομές μέσω ειδικών παρεμβάσεων και εμπλουτίστηκε το τουριστικό προϊόν της κρουαζιέρας, και από την άλλη πραγματοποιήθηκαν ουσιαστικές δράσεις εξωστρέφειας.
Για παράδειγμα, η απευθείας επικοινωνία με τις εταιρείες διεθνούς κρουαζιέρας, το μνημόνιο συνεργασίας με το λιμάνι κρουαζιέρας του Μπουργκάς στη Βουλγαρία για σύσταση δικτύου home porting (άφιξη-αναχώρηση του πλοίου από το ίδιο λιμάνι) και η διοργάνωση του πρώτου επαγγελματικού ταξιδιού εξοικείωσης ανωτέρων στελεχών των εταιρειών κρουαζιέρας για τον προορισμό ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης», περιγράφει ο Χρήστος Νικολαΐδης, σύμβουλος ανάπτυξης κρουαζιέρας και εξωτερικός συνεργάτης της ΟΛΚ Α.Ε.
Τον χειμώνα, η γραμμή Θάσου- Καβάλας εξυπηρετεί κυρίως νταλίκες που μεταφέρουν οικοδομικά υλικά.
Η Καβάλα διαθέτει κάποια συγκριτικά πλεονεκτήματα για να προσελκύσει ακόμα μεγαλύτερο αριθμό κρουαζιερόπλοιων, των οποίων η παρουσία εδώ, σε αντίθεση με τα μικρά ελληνικά νησιά, μπορεί να έχει θετικό πρόσημο.
Κατ’ αρχάς, το λιμάνι απέχει ελάχιστα βήματα από τον αστικό ιστό της πόλης, άρα οι ταξιδιώτες μπορούν να απολαύσουν αστικές βόλτες δίχως την ανάγκη οχήματος και να επισκεφτούν σημαντικά μνημεία με τα πόδια, για παράδειγμα τις Καμάρες και το Κάστρο.
Δεύτερον, σε απόσταση μίας ώρας, η Καβάλα προσφέρει ένα ολοκληρωμένο σύνολο σημείων πολιτιστικού και εκδρομικού ενδιαφέροντος, όπως λόγου χάριν τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων και το Παγγαίο.
Ζωντανά και τον χειμώνα
Η Κεραμωτή βρίσκεται δίπλα στο Δέλτα του Νέστου
Η κίνηση και στα τέσσερα λιμάνια πέφτει τον χειμώνα, ωστόσο τουλάχιστον τα δύο επιβατικά λιμάνια στο κέντρο της Καβάλας και στην Κεραμωτή διατηρούνται ζωντανά. Το πρώτο έχει σταθερές ακτοπλοϊκές συνδέσεις τρεις φορές την εβδομάδα με νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, με τον Πειραιά και με το Λαύριο, εξυπηρετώντας τη μεταφορά προϊόντων και επιβατών.
Ένα σημαντικό πλεονέκτημα του συγκεκριμένου λιμανιού, συγκριτικά με το αντίστοιχο της Θεσσαλονίκης, είναι ότι έχει ευκολότερη πρόσβαση. Επειδή βρίσκεται σε ανοιχτό πέλαγος, τα πλοία δεν υποχρεώνονται να πηγαίνουν με χαμηλότερη ταχύτητα, όπως συμβαίνει στον Θερμαϊκό, εξοικονομώντας κόστη και χρόνο. Επίσης, το λιμάνι φιλοξενεί και τον στόλο των γρι γρι, τα οποία τροφοδοτούν με αφρόψαρα τις τοπικές ψαροταβέρνες.
Το 2023 η κρουαζιέρα έκλεισε με τον αριθμό-ρεκόρ των 21.052 επιβατών, σημειώνοντας αύξηση 58% συγκριτικά με το 2022, ενώ το 2024 φιλοξένησε για πρώτη φορά 32 κρουαζιερόπλοια. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΟΛΚ Α.Ε., το 2025 ο στόχος είναι τα 40 πλοία.
Το μάρμαρο είναι ένα από τα βασικά εμπορεύματα που διακινούνται.
Το δεύτερο παρουσιάζει ακόμα μεγαλύτερη κινητικότητα, διότι τον χειμώνα διακινούνται πάρα πολλά οικοδομικά υλικά από και προς τη Θάσο, λόγω της μεγάλης οικοδομικής δραστηριότητας στο νησί.
Στο μεσημεριανό δρομολόγιό μας, γύρω στα μέσα του Νοέμβρη, το φεριμπότ με το οποίο ταξιδεύαμε μετέφερε εννιά νταλίκες, ασπρισμένες από τη μαρμαρόσκονη. «Είναι ένα πολύ δυνατό πορθμείο, με αρκετή καλοκαιρία αλλά και βορειοανατολικούς ανέμους, που φέρνουν απαγορευτικά», λέει ο καπετάνιος Βασίλης Φαρμάκης, ο οποίος άφησε το πορθμείο της Σαλαμίνας και μετακόμισε μόνιμα στη Θάσο.
Πάντως, η Κεραμωτή και το νησί τον Νοέμβρη δεν έχουν καμία σχέση με την κατάσταση του καλοκαιριού. Κατ’ αρχάς, απουσίαζε ο συνωστισμός και η εικόνα του κόσμου να περιμένει μέσα στο φεριμπότ πάνω από ένα δεκάλεπτο ωσότου ελευθερωθεί κάβος για να δέσει το πλοίο.
Δεύτερον, σχεδόν όλα τα μαγαζιά είχαν τα ρολά κατεβασμένα και στον δρόμο κυκλοφορούσαν ελάχιστα οχήματα. Πολύ διαφορετική ήταν βέβαια η εικόνα στην Καβάλα, η οποία προσβλέπει, μέσω και της εξωστρέφειας που της δίνει η ΟΛΚ Α.Ε., να εξελιχθεί σε τουριστικό προορισμό όλο τον χρόνο.
Το γραφικό παλιό λιμάνι της Θάσου.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο 10ο τεύχος της έκδοσης «Οι Τόποι μας-Καβάλα», Δεκέμβριος 2024.
πηγή: kathimerini.gr - Γιάννης Παπαδημητρίου
