Περίπατοι σε γραφικά καλντερίμια, εξερευνήσεις σε γειτονιές που δεν άλωσε ο χρόνος, ρομαντζάδα με φόντο τη θάλασσα, το ποτάμι ή τη λίμνη… Ονειρεμένες στιγμές για ένα χαλαρωτικό Σαββατοκύριακο πριν πιάσουν τα κρύα του χειμώνα και έρθουν τα δύσκολα.
Από την απαρχή της ιστορίας της η Καβάλα ήταν μια πόλη-κλειδί για όποιον ήθελε να ελέγχει τους θαλάσσιους και χερσαίους δρόμους από τη Δύση προς την Ανατολή.
Καβάλα, μπαλκόνι στην κορφή του Αιγαίου
Πρόγονος της σημερινής Καβάλας ήταν η Νεάπολη, μια πόλη που ιδρύθηκε από τολμηρούς Θάσιους ναυτικούς και αργότερα εποικίστηκε από τους Ερετριείς. Πρέπει να ήταν μια ισχυρή πόλη-κράτος καθώς έκοβε δικό της νόμισα -τους αργυρούς στατήρες- και διετέλεσε μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας.
Αργότερα έδωσε τη θέση της στη βυζαντινή Χριστούπολη, που οφείλει το όνομά της στην παρουσία του Απόστολου Παύλου που ήρθε πρώτα εδώ από όλη την Ευρώπη για να διαδώσει τον χριστιανισμό. Η ονομασία Καβάλα παρουσιάζεται στις αρχές του 16ου αιώνα.
Τα τελευταία 50-60 χρόνια η σύγχρονη Καβάλα επεκτάθηκε μάλλον άκομψα με νέες τσιμεντένιες γειτονιές που δεν διαφέρουν σε τίποτα από αυτές που συναντάς στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Μέσα σε αυτήν την πλημμυρίδα απρόσωπων κτιρίων, σίγουρα τις εντυπώσεις κερδίζουν οι άφθονες παλιές καπναποθήκες που υπάρχουν γύρω από τον ευχάριστα διαμορφωμένο χώρο της προκυμαίας του λιμανιού και φυσικά τα καλοδιατηρημένα και προσεγμένα κτίρια, κτίσματα των αρχών του 20ού αιώνα.
Ολα απομεινάρια της εποχής που η Καβάλα ήταν το παγκόσμιο κέντρο παραγωγής καπνού και ο όγκος των εμπορευμάτων που έφευγαν από εδώ για όλα τα λιμάνια της υφηλίου συναγωνιζόταν αυτόν της Θεσσαλονίκης.
Αριστερά από το λιμάνι, πάνω στη Χερσόνησο της Παναγιάς, απλώνει τις γειτονιές της η Παλιά Πόλη και ψηλά στην κορφή του λόφου δεσπόζει το βυζαντινό της κάστρο. Εδώ το σκηνικό αλλάζει, γίνεται πιο νοσταλγικό, βαλμένο καθώς είναι στο ανθρώπινο μέτρο. Υπάρχει ένας πολύ όμορφος περίπατος που μπορείτε να πραγματοποιήσετε αν σας αρέσει το περπάτημα, σε γειτονιές όπου η ανθρώπινη παρουσία έχει αφήσει το δικό της μοναδικό αποτύπωμα στη ροή του χρόνου.
Θα ξεκινήσετε από την οδό Πουλίδου (στο ύψος του Ναού του Αγίου Νικολάου) και θα πάτε ώς το ισλαμικό αρχιτεκτόνημα Ιμαρέτ που έχτισε ο Αιγύπτιος πασάς Μεχμέτ Αλή, γεννημένος στην Καβάλα το 1817. Λίγο πιο πάνω ξεπροβάλλει ο ιστορικός Ναός της Παναγιάς και αμέσως μετά θα δούμε τον φάρο. Το ανηφορικό καλντερίμι ελίσσεται μέσα από τις γειτονιές της Παλιάς Πόλης μέχρι το μεσαιωνικό κάστρο.
Αν πάλι ο καιρός είναι καλός και σας καταλάβει καλοκαιρινή διάθεση, η Καβάλα έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται κοντά σε εντυπωσιακές παραλίες. Στα δυτικά της ξεδιπλώνονται οι ακρογιαλιές Καλαμίτσα, Μπάτης, Τόσκα και Παλιό Τσιφλίκι.
Ναύπλιο, διαχρονικός προορισμός
Θαρρείς πως έχουν ειπωθεί τα πάντα για τον πλέον δημοφιλή και διαχρονικό προορισμό της Πελοποννήσου. Το βέβαιο είναι πως η ιστορική πόλη της Αργολίδας προσφέρεται για τις αποδράσεις του Σαββατοκύριακου κάθε εποχή του χρόνου. Αλήθεια, ποιος θα πει όχι σε μια εκδρομή που θα περιλαμβάνει το φθινοπωρινό Ναύπλιο. Ωστόσο η μυστική «συνταγή» για να περάσετε καλά εδώ, είναι να έρθετε ένα απλό Σαββατοκύριακο και ν’ αποφύγετε τα εορταστικά τριήμερα όπου η κίνηση είναι αυξημένη.
Εδώ θα ξεχαστείτε με τις ώρες σεργιανίζοντας στα ιστορικά δρομάκια, θα ανασάνετε στον αέρα το άρωμα από τα γιασεμιά και τα νυχτολούλουδα, θα χαζολογήσετε στις βιτρίνες των μικρομάγαζων, θα απολαύσετε το φαγητό στις ταβέρνες με τα τραπεζάκια στα σοκάκια. Το πρωί θ’ απολαύσετε τον καφέ σας στην προκυμαία ατενίζοντας το μαρμαρωμένο Μπούρτζι να κολυμπά στην είσοδο του λιμανιού και το βράδυ λουσμένο στα φώτα να τονώνει τη ρομαντική σας διάθεση.
Φυσικά και επιβάλλεται μια βόλτα με το αυτοκίνητο ώς το Παλαμήδι, το φοβερό και τρομερό κάστρο που μοιάζει να κρέμεται επάνω από την Παλιά Πόλη. Η θέα από εδώ προς τον Αργολικό Κόλπο είναι πραγματικά αεροπορικών διαστάσεων. Αν πάλι σας αρέσουν οι μακρόσυρτοι περίπατοι, ακολουθήστε τον δρομάκο που περνά από την Ακροναυπλία και συνεχίστε χαλαρά μέχρι τον φάρο. Και επειδή εδώ στην Αργολίδα το καλοκαίρι ακόμη καλά κρατεί, για τις φθινοπωρινές σας βουτιές θα πάτε στην παραλία Αρβανιτιά που βρίσκεται στα ριζά του κάστρου του Παλαμηδιού. Με το αυτοκίνητο θα προσεγγίσετε την απλωτή παραλία της Καραθώνας που είναι και η πλέον δημοφιλής της περιοχής.
Το φθινοπωρινό Ναύπλιο ίσως είναι κάτι περισσότερο από καλή ιδέα για μια πετυχημένη κοντινή εξόρμηση, καθώς εκτός των άλλων μπορεί να γίνει εφαλτήριο για ενδιαφέρουσες εκδρομές στην όμορφη φύση της Αργολίδας.
Καστοριά, στη γαλήνη της φθινοπωρινής λίμνης
Η Καστοριά, όχι άδικα, θεωρείται μία από τις πιο ατμοσφαιρικές πόλεις της Ελλάδας, καθώς διαθέτει φινέτσα, υπέροχες νοσταλγικές γειτονιές, σημεία όπου η φύση κυριολεκτικά οργιάζει και φυσικά ιστορικές τοποθεσίες που θα σε γυρίσουν πολύ πίσω στον χρόνο.
Οχι βέβαια πως και εδώ η γνωστή νεοελληνική ρήση «όλα τσιμέντο να γίνουν» δεν βρήκε την εφαρμογή της, ευτυχώς όμως σε μικρότερα μεγέθη. Εξάλλου είναι και αυτό το απίθανο παραλίμνιο τοπίο που αγκαλιάζει και αμβλύνει όλες τις αταίριαστες παρεμβάσεις.
Οπως είπαμε, καταλυτική στην τοπιογραφία της περιοχής είναι η υδάτινη παρουσία της λίμνης Ορεστιάδας που φυσικά είναι γνωστή και ως λίμνη της Καστοριάς.
Οι αρχικές συνοικίες της πόλης ήταν χτισμένες ήδη από τα βυζαντινά χρόνια στην ακρολιμνιά. Αργότερα –κυρίως μετά τη δεκαετία του 1960– η πόλη επεκτάθηκε σχεδόν προς όλα τα σημεία του ορίζοντα. Ομως το μεγάλο ενδιαφέρον εξακολουθεί να βρίσκεται εδώ, σε αυτήν τη μικρή κατάφυτη γλώσσα γης που εισχωρεί στο υγρό στοιχείο και επάνω της απλώνουν τις γειτονιές τους οι συνοικίες Ντολτσό και Αποζάρι.
Θα έχετε πιθανόν ακούσει ότι αν έρθετε στην Καστοριά θα πρέπει να κάνετε τον μικρό γύρο της λίμνης. Πράγματι, αυτή η διαδρομή, που ορίζεται από έναν στενό, ασφάλτινο δρόμο, ξεκινά από τη Βόρεια Παραλία, όπου και το γραφικό λιμανάκι της ιχθυόσκαλας, και τερματίζει στη Νότια Παραλία αφού ολοκληρώσει περιμετρικά τον γύρο της Χερσονήσου και είναι ένα πραγματικό χάρμα οφθαλμών.
Σε αυτήν τη διαδρομή επιτρέπονται τα αυτοκίνητα αλλά, όπως έχουμε γράψει και παλιότερα, καλύτερα είναι να την πραγματοποιήσετε με τα πόδια ή με ποδήλατο για να νιώσετε όλη την ομορφιά και τη σχεδόν μυσταγωγική της μαγεία. Ο δρομάκος ελίσσεται πλάι στις κατάφυτες όχθες όπου πλατσουρίζουν δεκάδες είδη της ορνιθοπανίδας και κολυμπούν πολλά αμφίβια.
Στην πορεία σας θα δείτε ιστορικά μοναστήρια, όπως την Παναγιά τη Μαυριώτισσα, τη σπηλιά του Δράκου, αλλά και τις πιο όμορφες και παλιότερες συνοικίες της Καστοριάς όπου διασώζονται πολλά αυθεντικά αρχοντικά. Θα ξαποστάσετε στους διαμορφωμένους χώρους που υπάρχουν σε πολλά σημεία αυτής της μαγευτικής διαδρομής.
Αφθονα καφέ και εστιατόρια υπάρχουν στη Νότια Παραλία που για αυτόν τον λόγο έχει διαμορφωθεί ανάλογα.
Επιπλέον αυτήν την εποχή τα φυλλώματα των θεόρατων πλατάνων, που καλύπτουν σχεδόν το σύνολο της προτεινομένης διαδρομής, έχουν ξεκινήσει να παίρνουν όλα εκείνα τα γοητευτικά φλογερά κοκκινοκίτρινα χρώματα και καθώς βαφτίζουν τις σιλουέτες τους στο ατάραχο νερό, δημιουργούν εικόνες μοναδικές.
Εδεσσα, η ευλογία του νερού
Είναι μία από τις ελάχιστες ελληνικές πόλεις που έχει την τύχη να απολαμβάνει την ευεργετική παρουσία ενός ποταμού ο οποίος διατρέχει με ορμή τις γειτονιές της πριν σκορπίσει τα νερά του στο κενό σχηματίζοντας εντυπωσιακούς καταρράκτες. Η πρωτεύουσα του νομού Πέλλας οφείλει τα πάντα στον ζωογόνο ποταμό Εδεσσαίο, ο οποίος πηγάζει από τη λίμνη Αγρα, μόλις 7 χιλιόμετρα μακριά της.
Οι περισσότεροι νομίζουν πως η Εδεσσα έχει έναν μόνο καταρράκτη. Ομως σε γκραβούρες του 19ου αιώνα αποτυπώνονται έντεκα μεγάλοι καταρράκτες να γκρεμίζουν με ορμή τα νερά τους από το βράχινο βάθρο όπου είναι χτισμένη η σύγχρονη πόλη. Σήμερα υπάρχουν επτά, φαίνονται όμως μόνο οι τέσσερις, με μεγαλύτερο τον Κάρανο, ο οποίος έχει αξιοποιηθεί τουριστικά.
Η δύναμη του νερού δεν έμεινε ανεκμετάλλευτη και ήδη από τον 17ο αιώνα στα Βοδενά (η παλιότερη ονομασία της Εδεσσας) λειτουργούσαν άφθονοι νερόμυλοι, σησαμοτριβείο, μαντάνια, αλευρόμυλοι, εργοστάσιο παραγωγής σχοινιών.
Το περιηγητικό ενδιαφέρον εστιάζεται σε τουλάχιστον τρία σημεία της πόλης, στη θέση Κιουπρί όπου στις όχθες του ποταμού διασώζεται το παλιό βυζαντινό μοναστήρι, στη συνοικία Βαρόσι με τα εντυπωσιακά μακεδονίτικα αρχοντικά και φυσικά στον διαμορφωμένο χώρο Πάρκο Καταρρακτών, όπου θα δείτε τον Κάρανο, τον μεγαλύτερο και πιο εντυπωσιακό καταρράκτη της Εδεσσας.
Ακόμη αξίζει να επισκεφθείτε το μοναδικό στο είδος του Υπαίθριο Μουσείο Νερού, το Ενυδρείο - Ερπετάριο, το Λαογραφικό Μουσείο, το ιστορικό Παρθεναγωγείο (κτίσμα του 1877) καθώς και τη βυζαντινή εκκλησία των Πέτρου και Παύλου αλλά και τον Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου με τις σπάνιες αγιογραφίες (14ος αι).
Ακολουθώντας από το Πάρκο των Καταρρακτών το πλακόστρωτο μονοπάτι θα προσεγγίσετε τον αρχαιολογικό χώρο στον Λόγγο με τα ερείπια της αρχαίας Εδεσσας (μπορείτε να φτάσετε και με το αυτοκίνητο).
Πηγή: efsyn.gr – Κείμενο, φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης / viewsofgreece.gr
