γράφει ο
Κώστας Παπακοσμάς
Αυτή η πόλη κάθε μέρα με συναρπάζει .. με το εντυπωσιακό παρελθόν της αλλά και την προσμονή ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος.
Μια φωτογραφία σε οδηγεί.. σε έρευνα και εκεί ανακαλύπτεις πολλά.
Στις αρχές του 1914, πριν 111 χρόνια, η Καβάλα συζητούσε για την δημιουργία εργοστασίου που θα παρήγαγε ηλεκτρικό ρεύμα για τις ανάγκες της πόλης και των παραγωγικών της μονάδων.
Πάντα η πόλη μας ήταν μπροστά έτσι η τότε Δημοτική αρχή έκανε πρόσκληση ενδιαφέροντος για τον ηλεκτροφωτισμό της.
Υπήρξαν οι προτάσεις από τους Ζαβιτσάνο, Λουκίδη, Σταματόπουλο, Μαυραντώνη και της Γαλλικής εταιρείας “Omnium” που είχε ήδη αναλάβει τον ηλεκτροφωτισμό της Λάρισας.
Το δημοσίευμα τοπικής εφημερίδας (Η Σημαία) μας πληροφορεί ότι από τις πέντε προτάσεις – προσφορές αυτές που.. απέτυχαν ήταν του Μαυραντώνη του Σταματόπουλου και της Omnium.
Αυτές που θα προχωρούσαν ήταν του Ζαβιτσάνου και του Λουκίδη.
Για το ποια εταιρεία θα αναλάμβανε τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης θα αποφάσιζε ειδική επιτροπή που είχε ορίσει το Δημοτικό συμβούλιο και απαρτίζονταν από τους Κλεάνθη Τερμεντζή , Στ. Παπαναστασίου, Γρ. Γρηγοριάδη και Θ. Πανταζή.
Η εφημερίδα μας πληροφορεί ότι στην επιτροπή θα μετάσχει και έμπειρος ηλεκτρολόγος “μετακληθείς εκ Θεσσαλονίκης”.
Ο εθνικός διχασμός η Βουλγαρική κατοχή και η ..ερήμωση της πόλης το 1917.. δεν επέτρεψαν τα σχέδια αυτά να γίνουν πραγματικότητα.
Χρειάστηκε να φτάσουμε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 όπου η Καβάλα ξεκινούσε ξανά την διαδικασία να αποκτήσει ηλεκτρικό ρεύμα. Ουσιαστικά όλα ξεκίνησαν το 1921 όταν ο Δήμος αποφάσισε να ιδρύσει το δικό ηλεκτρικό εργοστάσιο.
Η μελέτη, για αυτό, έγινε προ της μικρασιατικής καταστροφής έτσι δεν ήταν δυνατό να προβλεφθεί ο τριπλασιασμός του πληθυσμού της πόλης άρα και οι ανάγκες σε ρεύμα.
Τα έργα ξεκίνησαν τελικά, τον Σεπτέμβριο του 1922.
Το μηχανοστάσιο και οι υποσταθμοί έγιναν μέχρι τον Ιούλιο του 1923.
Τα μηχανήματα τοποθετήθηκαν από τον Οκτώβριο μέχρι τον Νοέμβριο του ιδίου έτους.
Ένα χρόνο αργότερα, ο Δήμος Καβάλας, αποκτά το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού το οποίο ξεκινά την λειτουργία του, την 1η Φεβρουαρίου του 1925 με την δοκιμαστική λειτουργία του, δίνοντας ρεύμα σε διάφορες βιοτεχνικές μονάδες πλησίον των εγκαταστάσεων του.
Το Δημοτικό εργοστάσιο ηλεκτρισμού είχε γίνει στην συνοικία του Βύρωνας.
Το εργοστάσιο, το οποίο διέθετε και ειδικούς υπαλλήλους-εισπράκτορες, άρχισε να λειτουργεί ουσιαστικά, για τον φωτισμό οικιών και κοινόχρηστων χώρων, από το 1926 στη συνοικία του Βύρωνα για όλο το εικοσιτετράωρο.
Πριν το 1922 είχαν τοποθετηθεί κατά μήκος της σημερινής Οδού Πουλίδου (τότε Ζαλόγγου)στην συνοικία της Παναγίας στύλοι με λάμπες πετρελαίου.
Δέκα χρόνια μετά, το 1932, και λόγο της οικονομικής κρίσης, ο δημοτικός φωτισμός ελαττώθηκε. Μέχρι το 1940 αρκετά σπίτια της Καβάλας είχαν συνδεθεί με το δίκτυο ηλεκτροδότησης.
Στα περισσότερα σπίτια τα καλώδια ήταν εμφανή και το ρεύμα χρησιμοποιούνταν μόνο για φωτισμό.
Ο Χρυσόστομος Κοσμίδης μου είπε ότι θυμάται, όταν ήταν μαθητής δημοτικού, το εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής που ήταν στον Βύρωνα.
Έκανε παραγωγή συνεχούς ρεύματος 110 Volt. Λίγο αργότερα, ιδρύθηκαν τα μεγάλα εργοστάσια της ΔΕΗ, που παρήγαγαν εναλλασσόμενο ρεύμα 220 Volt, και ευκόλως μετασχηματιζόμενο.
Αντικαταστάθηκαν και επεκτάθηκαν όλα τα καλώδια των σπιτιών και άλλων εγκαταστάσεων με άλλα μικρότερης διαμέτρου, λόγω της διπλάσιας τάσεως.
