Ένα ιδιαίτερο αφιέρωμα έκαναν για την ιστορία των Φιλίππων στην Καβάλα, η “Καθημερινή” και o Αλέξανδρος Μασσαβέτας.
Σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από τα ερείπια των Φιλίππων, δίπλα στη σημερινή κωμόπολη των Κρηνίδων, βρίσκεται ο προϊστορικός οικισμός του Ντικιλί Τας.
Το τοπωνύμιο («όρθια πέτρα» στα τουρκικά) αναφέρεται στο ρωμαϊκό επιτύμβιο μνημείο που, για αιώνες, οροθετούσε την τοποθεσία. «Η αρχαιότερη κατοίκηση χρονολογείται στην 6η χιλιετία π.Χ. και τα οικιστικά κατάλοιπα δείχνουν έναν σημαντικό οικισμό των νεολιθικών χρόνων», λέει η αρχαιολόγος Δήμητρα Μαλαμίδου, διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών, που συνδιευθύνει τις ανασκαφές.
«Ο οικισμός βρισκόταν κοντά σε λίμνη, που αποξηράνθηκε τη δεκαετία του 1930 για να δοθούν γαίες στους πρόσφυγες. Κατά τα λοιπά, το ιστορικό τοπίο στην πεδιάδα δεν έχει αλλοιωθεί σημαντικά.
Τα ευρήματα μας πληροφορούν ότι, πέραν της κτηνοτροφίας και της αγροτικής παραγωγής, οι κάτοικοι κυνηγούσαν άγρια ζώα και πουλιά και ψάρευαν στη λίμνη· από την 5η χιλιετία π.Χ. αναπτύσσεται σταδιακά η δεξιοτεχνία της οινοποίησης».
Το Ντικιλί Τας κατοικήθηκε συνεχώς έως το 1200 π.Χ. και ξανά, σποραδικά, από τα αρχαϊκά ως τα οθωμανικά χρόνια. «Το ρωμαϊκό επιτύμβιο μνημείο που ονομάτισε τον χώρο στήθηκε πλάι στην Εγνατία», εξηγεί ο αρχαιολόγος Μιχάλης Λυχούνας, προϊστάμενος του τμήματος βυζαντινών και μεταβυζαντινών αρχαιοτήτων της εφορείας Καβάλας. «Ήταν πάντα ορατό και οδήγησε τους ερευνητές στις πρώτες ανασκαφές, που ξεκίνησαν από τη Γαλλική Σχολή Αθηνών το 1920, παράλληλα με εκείνες στους Φιλίππους».
