γράφει ο
Βύρων Δημητριάδης
“... να μην ξεχνάμε: ubi dubium ibi libertans! (όπου αμφισβήτηση, εκεί ελευθερία)”.
Ο Γιώργος Πλειός Καθηγητής Επικοινωνίας και ΜΜΕ και Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ ολοκλήρωσε τον κριτικό Πρόλογό του στο βιβλίο του δημοσιογράφου-ερευνητή συγγραφέα Άρη Χατζηστεφάνου: “Προπαγάνδα και Παραπληροφόρηση. Πώς την εντοπίζουμε”2022, χρησιμοποιώντας το συγκεκριμένο λατινικό γνωμικό θέλοντας, πιθανότατα, να τονίσει το πόσο απαραίτητο είναι ιδιαίτερα όταν πρόκειται να ξεχωρίσει κανείς την εικονική πραγματικότητα, που μόνο ψευδαίσθηση δεν είναι, από την καθημερινή κανονικότητα.
Υπό αυτή την οπτική διάβασα και το άρθρο του Άρη στην “ΕφΣυν” 17/8: “Ελληνική δημοσιογραφία. Παθητική ενημέρωση, ενεργητική συνενοχή” που στηρίχθηκε εξ ολοκλήρου στην είδηση: “Νεογέννητα δίδυμα σκοτώθηκαν την ώρα που ο πατέρας τους δήλωνε τη γέννησή τους”.
“...Ο συγκεκριμένος τίτλος -γράφει ο Άρης- αναπαραγόμενος σχεδόν αυτολεξεί, γέμισε τις ηλεκτρονικές σελίδες ελληνικών μέσων ενημέρωσης στις 14/8.
Πώς σκοτώθηκαν άραγε; Μήπως έπεσαν από την κούνια τους; Ομολογουμένως το κείμενο που ακολουθούσε έδινε ορισμένες εξηγήσεις. Τα σκότωσε ο Ισραηλινός στρατός.
Εδώ ξεκινούσε όμως μια σειρά άλλων προβλημάτων.
Το κείμενο που μεταδόθηκε από γνωστά ΜΜΕ (“Καθημερινή”, “Πρώτο Θέμα”, “ΣΚΑΪ”, “Capital”, “Τα Νέα” κ.α) ήταν απλώς copy paste από τηλεγράφημα του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΜΠΕ).
Όσο για το τηλεγράφημα, αποτελούσε λέξη προς λέξη μετάφραση από την ιστοσελίδα του BBC.
Ένας συντάκτης στο Λονδίνο, χωρίς να το γνωρίζει, είχε γεμίσει με το κείμενό του τα ελληνικά ΜΜΕ.
Όπως κατήγγειλαν στο ίντερνετ... ο τίτλος αποτελούσε μία από τις κλασσικές τεχνικές προπαγάνδας του BBC: η παθητική σύνταξη απομάκρυνε από το κάδρο τον δράστη δηλαδή τον Ισραηλινό στρατό που δολοφόνησε τα νεογέννητα δίδυμα...
Αν και η προπαγανδιστική χρηση της παθητικής σύνταξης είναι παλιά όσο και οι πρώτες εφημερίδες, σύμφωνα με ερευνητές έχει λάβει πρωτοφανείς διαστάσεις στην περίπτωση της γενοκτονίας της Γάζας...
...Στις 15/8 το ΑΜΠΕ επανήλθε στο θέμα της δολοφονίας των νεογέννητων διδύμων στη Γάζα με δεύτερο κείμενο, το οποίο ενώ δεν περιείχε νεότερες πληροφορίες είχε τον εξής βελτιωμένο τίτλο: “Πώς θα ζήσω τώρα;” - “Πατέρας χάνει τη γυναίκα του και τα νεογέννητα δίδυμα παιδιά του σε βομβαρδισμό του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας”.
Η προσπάθεια διόρθωσης είναι ίσως αξιέπαινη... Ίσως μερικές φορές χρειάζεται να παραφράσουμε το περίφημο “ξυράφι του Χάνλον” που λέει “μην αποδίδεις στην κακία κάτι που εξηγείται επαρκώς από την ηλιθιότητα”.
Στην περίπτωσή μας, ας μην αποδίδουμε πάντα στην προπαγάνδα όσα μπορούν να εξηγηθούν με τη δημοσιογραφική τεμπελιά -σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του Πανεπιστημίου Κολούμπια 6 στους 10 χρήστες του Ιντερνετ που προωθούν ένα κείμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν έχουν πατήσει ποτέ το λινκ για να το διαβάσουν.
Ειδικότερα το BBC έχει αναγάγει τη συγκεκριμένη πρακτική σε τέχνη -και την υποστελέχωση των μέσων ενημέρωσης...”.
Καταπληκτικό!!! Αν κατάλαβα καλά, η ιδεολογικοπολιτική προπαγάνδα γκεμπελικού τύπου που έχουν εξαπολύσει διεθνώς τα ΜΜΕ σχετικά με τη γενοκτονία του λαού της Παλαιστίνης από τους Σιωνιστές εβραίους ναζί με την ενεργητική στήριξη των ΗΠΑ και της Ε.Ε, κατά βάσει, μπορεί και να οφείλεται σε “... ορισμένες παθογένειες του Ελληνικού Τύπου και προβλήματα που ξεκινούν στην αίθουσα σύνταξης του BBC και φτάνουν στις οθόνες μας μέσω του ΑΜΠΕ...” -έλεος.
“...Καταρχάς -γράφει ο Πλειός στον Πρόλογό του- το νέο του βιβλίο επικεντρώνεται στα μέσα επικοινωνίας και όχι στην ανάλυση της πολιτικής, της οικονομίας κλπ μιας κοινωνίας. Επικεντρώνεται κυρίως στα παλιά Μέσα, αλλά σε ένα βαθμό και στα νέα. Η επικέντρωση στα παλιά νομίζω, ελπίζω δεν κάνω λάθος, οφείλεται στην πεποίθηση του συγγραφέα ότι για διαφόρους λόγους αυτά είναι η ναυαρχίδα διασφάλισης της κυριαρχίας της άρχουσας τάξης στη σφαίρα των ιδεών, της πολιτικής και της κοινωνίας αν και σε όλη του την ανάλυση εξετάζει συνολικά τη σφαίρα των ΜΜΕ παλιών και νέων...
Πρέπει να σημειώσω ότι η έννοια προπαγάνδα στο ανά χείρας βιβλίο χρησιμοποιείται με μια ευρύτερη έννοια.
Νοείται όχι με τη στενή της σημασία, ως πολιτική προπαγάνδα, όπως γινόταν αντιληπτή για πολλά χρόνια από μελετητές όπως ο Doob, ο Ellul, o Taylor... αλλά με την ευρύτερη έννοια.
Δηλαδή, προπαγάνδα που θα συναντήσει κανείς και σε μη πολιτικά περιεχόμενα. Αυτή δεν προπαγανδίζει υπέρ συγκεκριμένων πολιτικών πρακτικών, πολιτικών προσώπων, κομμάτων κλπ αλλά υπέρ μιας ορισμένης ιδεολογικής οπτικής γωνίας...
Σε κάθε περίπτωση -υποστηρίζει ο Πλειός-, η αντίληψη του συγγραφέα περί προπαγάνδας δεν είναι τόσο ευρεία ώστε να δέχεται την εκδοχή του Edelstein η οποία τελικά καταργεί τα όρια μεταξύ προπαγάνδας και κοσμοθεώρησης...”.
Παρ΄όλα αυτά, ακόμη κι αν κάνει λάθος ως προς τις “πεποιθήσεις του συγγραφέα” ο Καθηγητής Πλειός “... ο αναγνώστης μένει με την έντονη γεύση μιας πραγματικότητας... (όπου): Τα Μέσα πλέον δεν είναι παρατηρητές των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων, αν ποτέ ήταν, αλλά σημαντικοί πρωταγωνιστές της. Ίσως οι πιο σημαντικοί.
Αν όχι σε όλες τις περιπτώσεις, σε αρκετές και πάντως αρκετά σημαντικές όπως ήταν ο πόλεμος στο Ιράκ το 2003, η επικράτηση των μνημονιακών πολιτικών στην Ελλάδα, η επικράτηση του Τραμπ, των τραμπιστών και εν γένει των νεοσυντηρητικών, ακροδεξιών λαϊκιστών ανά τον κόσμο, η προσαγωγή της Δύσης “δεμένης χειροπόδαρα” στον πόλεμο της Ουκρανίας κ.α δεν θα ήταν δυνατές χωρίς τη χειραγώγηση και την προπαγανδιστική μηχανή των Μέσων, όπως και όλων των μηχανισμών της πληροφορίας.
Τα ΜΜΕ δεν είναι πλέον η τέταρτη εξουσία που ελέγχει τις άλλες τρεις (αν ποτέ ήταν) αλλά ο κρίκος που συνδέει τις άλλες τρεις σε αλυσίδα και τις οδηγεί στη σύγκλισή τους, στην αναίρεση του διαχωρισμού τους, η οποία ενίοτε λειτουργεί και ως θηλιά...”.
Λέτε ο Άρης Χατζηστεφάνου ακολουθώντας το παράδειγμα των “τεμπέληδων” συναδέλφων του να μη διάβασε τον Πρόλογο του βιβλίου του;
Κάτι τέτοιο θα δικαιολογούσε το γεγονός ότι στην “Ελληνική δημοσιογραφία” τσουβαλιάζει μαζί με τους παπαγάλους της “λίστας Πέτσα” και τους δημοσιογράφους που αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως λειτουργούς της δημοκρατίας.
Τους λίγους εκείνους δημοσιογράφους που δεν έπαψαν να κυνηγούν -και κάποτε να δολοφονούν- γι' αυτή τους την επιλογή.
Τι, αλήθεια, σημαίνει “ενεργητική συνενοχή” για το ΑΜΠΕ και την ΕΡΤ που ανέλαβε υπό την απόλυτη, και αναντίλεκτη, εποπτεία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης(!) με το που μπούκαρε στο Μαξίμου... με τη βοήθεια ασφαλώς της Majoritas -κατά τη δήλωση του ρουμάνου διευθυντού της.
Διότι τόσο οι επαφές του ΑΜΠΕ με το BBC όσο και οι επαφές τους με τα αντίστοιχα των Σιωνιστών Εβραίων στην Παλαιστίνη, καθόλου δεν είναι αδιαμεσολάβητες καθ' όσων είναι “ελεύθερα να υπακούν”.
Η εργαλειοποίηση όμως των πεταλουδίστικων ζωών των διδύμων, με αναγκάζει να παραφράσω -όχι το “ξυράφι του Χάνλον” -μια ατάκα του καλού ελληνικού κινηματογράφου: μήπως “είναι πολλά τα λεφτά Άρη”;
Υ.Γ. Το κύριο άρθρο της “Καθημερινής” 1/9 μας ενημερώνει “για δέσμη παρεμβάσεων για την ισόρροπη ανάπτυξη τουρισμού και διατήρησης του τοπίου φυσικού κάλλους” που θα παρουσιάσει ο Πρωθυπουργός -εκείνος που ζήτησε να τσιμεντοποιηθεί ο Ερημίτης στην Κέρκυρα αφού “θα καεί που θα καεί”, και κάηκε το δάσος, “συμπτωματικά”.
