γράφει ο
Κώστας Παπακοσμάς
Στις 17 Μαΐου του 1965, μια νέα σελίδα άνοιγε για την Καβάλα και την ευρύτερη περιοχή. Ένα μεγάλο εργοστάσιο έμπαινε σε λειτουργία, ήταν αυτό που θα άλλαζε την οικονομική και κοινωνική μορφή της πόλης.
Η Καβάλα από “Μέκκα” του καπνού άλλαζε ρότα και γίνονταν μια βιομηχανική περιοχή. Εκείνη την Δευτέρα 17 Μαΐου στην Καβάλα ξεκινούσε μια νέα πορεία στην οικονομική και βιομηχανική της ιστορία.
Στη Ν. Καρβάλη , μετά από τρία χρόνια συνεχών εργασιών, ένα εργοστάσιο ήταν έτοιμο για λειτουργία. Η βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων ήταν γεγονός. Παραγωγή και εμπορεία λιπασμάτων απαραίτητου συστατικού για την αναπτυσσόμενη –τότε- ελληνική γεωργία.
Τον Οκτώβριο του 1962 είχε γίνει η θεμελίωση του εργοστασίου. Δημιουργός της μονάδας ο καθηγητής Στρατής Ανδρεάδης. Ο καταγόμενος από την Χίο επιχειρηματίας ήταν πρόεδρος της Εμπορικής Τράπεζας αλλά και της Ιονικής και Λαϊκής και το επιχειρηματικό «δαιμόνιο» ήταν μέσα του. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 σχεδίαζε ένα τέτοιο εργοστάσιο παραγωγής λιπασμάτων.
Είδε πολλές περιοχές , ανά την Ελλάδα, επέλεξε την περιοχή της Νέας Καρβάλης βέβαια σε αυτό καταλυτικό ρόλο έπαιξε η συμβολή του τότε Μακεδόνα πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή που είχε στόχο την δημιουργία μεγάλων παραγωγικών μονάδων στην Μακεδονία.
Ο αείμνηστος Καραμανλής ήταν αυτός που θεμελίωσε το εργοστάσιο στις 25 Οκτωβρίου 1962. Στην πλάκα θεμελίωσης αναφέρονταν τα ονόματα του ιδίου, του τότε Βασιλιά Παύλου και του Στρατή Ανδρεάδη.
Τον Ιούλιο του 1960 είχε εκδηλωθεί το πρώτο ενδιαφέρον από την Ιονική και Λαϊκή τράπεζα για την δημιουργία εργοστασίου Λιπασμάτων στην συγκεκριμένη περιοχή. Το 1961 όμως τον Δεκέμβριο και συγκεκριμένα στις 18 του μήνα δημοσιεύθηκε το Φ.Ε.Κ. ίδρυσης της Βιομηχανίας.
Η αρχική σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού δημοσίου και της Τράπεζα είχε υπογράφει στις 25 Μαΐου 1961. Το αρχικό καταστατικό του εργοστασίου υπεγράφη στο συμβολαιογραφείο του συμβολαιογράφου Αθηνών Α. Αθανασόπουλου στις 20 Δεκεμβρίου 1961.
Ερχόμαστε όμως στην ημέρα έναρξης λειτουργίας του εργοστασίου, το πρωί της Δευτέρας 17 Μαΐου 1965 η πόλη ανέμενε τους υψηλούς καλεσμένους. Στο αεροδρόμιο έφτασε το αεροπλάνο του Βασιλιά Κωνσταντίνου.
Ο πρόεδρος της Βουλής Νόβας τον υποδέχθηκε ήταν εκεί ο Μητροπολίτης Αμβρόσιος (Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως και τοποτηρητής της Μητρόπολης Φιλίππων) ο Βουλευτής Λεόντιος Λυμπέρης και ο Δήμαρχος Καβάλας Κωνσταντίνος Τσολάκης.
Στο χωριό του Αμυγδαλεώνα οι κάτοικοι χαιρέτησαν τον Βασιλιά όπως και στην Καβάλα. Η συνοδεία του κι αυτός κατευθύνθηκε στη Ν. Καρβάλη όπου τον ανέμεναν ο δημιουργός του εργοστασίου Σ. Ανδρεάδης και οι υπουργοί πρώην και νυν (στην κεντρική πολιτική σκηνή με την ΕΡΕ και Ένωση Κέντρου ξεκινούσε μια μακρά περίοδος πολιτικής αστάθειας).
Ήταν οι Ζίγδης, Ζορμπάς, Μπακατσέλος, Παπασπύρου, Αγγελούσης, Μαλιάκας, Μάρτης, Παπαλαζάρου. Μεταξύ των παρευρισκόμενων και ο γνωστός για την εποχή του επιχειρηματίας, Ελληνοαμερικάνος Τόμ Πάπας.
Εκ μέρους των τοπικών αρχών μίλησε ο Βουλευτής Σταύρος Νικολαίδης, ενώ για το εργοστάσιο και την λειτουργία του μίλησε ο Στρατής Ανδρεάδης.
Ο Κωνσταντίνος ήταν αυτός που “έκοψε” την κορδέλα των εγκαινίων. Το ρεπορτάζ της εποχής αναφέρει ότι μετά τα εγκαίνια στήθηκαν δυο.. γλέντια το ένα για τους επίσημους προσκεκλημένους κι το άλλο για τους .. κατοίκους του Χαλκερού και της Νέας Καρβάλης.
Για τους δεύτερους στήθηκαν ..σούβλες με αρνιά και μπόλικο.. κρασί. Οι κάτοικοι μάλιστα του Χαλκερού ζήτησαν από τον Ανδρεάδη να επεκταθεί ο ..ηλεκτροφωτισμός από το εργοστάσιο και προς τα σπίτια του χωριού τους..
Όσο για τους επίσημους καλεσμένους αυτοί επιβιβάστηκαν στο πολυτελές πλοίο “Απολλώνια” (με αυτό είχαν έρθει στην περιοχή) όπου παρατεθεί επίσημο γεύμα για…350 άτομα.
Από την Νέα Καρβάλη κατευθύνθηκαν στη Θάσο (όπου ξεναγήθηκαν εκεί) και στη συνέχεια αναχώρησαν για τον Πειραιά.
Ο Κωνσταντίνος, και η συνοδεία του, γύρισε στην Καβάλα και αναχώρησε για την Θεσσαλονίκη (όπου παρέστη στις εκδηλώσεις για τα 60 χρόνια λειτουργίας της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής).
Προ της θεμελίωσης του εργοστασίου υπήρξαν μια σειρά καθυστερήσεις, που προκαλούσαν τότε την ανησυχία των Καβαλιωτών για την τύχη της επένδυσης.
Η Δημοτική Αρχή και το Δημοτικό Συμβούλιο εκφράζοντας την αγωνία των πολιτών συζητούσε το θέμα και είχε προχωρήσει σε μια σειρά ενεργειών προς την κυβέρνηση.
Με μια σειρά εγγράφων που αποστέλλει σε κάθε αρμόδιο φορέα και ειδικά στα Υπουργεία και το Γραφείο του Πρωθυπουργού, προσπαθεί να μάθει για την τύχη της κατασκευής του εργοστασίου.
Την ίδια εποχή, Φθινόπωρο του 1962, ο Δήμος πληροφορείτε ότι η Εθνική Τράπεζα θα δημιουργήσει στην περιοχή εργοστάσιο Πλαστικών..
