γράφει ο
Κώστας Παπακοσμάς
Μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον έχει μια ταινία Γαλλικής παραγωγής που αναφέρεται στην Ελλάδα αμέσως μετά τον πόλεμο του 1940 και την κατοχή που ακολούθησε.
Στην ταινία αυτή παρουσιάζονται μοναδικές κινηματογραφικές εικόνες από την Καβάλα, στα τέλη και στις αρχές, των δεκαετιών 1940 και 1950.
Εικόνες από το λιμάνι της πόλης και την εκφόρτωση μουλαριών από τα πλοία που μετέφεραν την Αμερικανική βοήθεια. Στην ίδια σπάνια ταινία περιγράφεται η ζωή των ανθρώπων στα χωριά της υπαίθρου με σημείο αναφοράς το χωριό Μεσιά του Παγγαίου.
Είναι ένα σπάνιο οπτικό ντοκουμέντο που δείχνει την Καβάλα μιας άλλης εποχής. Πραγματικά μια συλλεκτική ταινία που προσφέρει πολλά στην προσπάθεια καταγραφής της ιστορίας της πόλης, από οπτικής πλευράς.
Η ταινία έχει αναφορά στην υλοποίηση του Σχεδίου Μάρσαλ για την Μακεδονία και Θράκη. Μεταξύ των πρώτων έργων που έγιναν με χρήματα της Αμερικάνικης Βοήθειας ήταν η επιδιόρθωση του Λιμανιού της Καβάλας, του σχετικού κρηπιδώματος, αλλά και αποπεράτωση του Αεροδρομίου του Αμυγδαλεώνα.
Αυτό όμως που θυμούνται οι παλιοί Καβαλιώτες είναι η διανομή διαφόρων δεμάτων με ιματισμό και παιχνίδια που προέρχονταν από οικογένειες από την Αμερική. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι οι φορεσιές εκείνες, που είχαν έντονα χρώματα και σχέδια, προκαλούσαν διάφορα σχόλια μεταξύ των συμπολιτών μας που έλεγαν ότι «πάλι τους θυμήθηκε η Ούντρα..» .
Οι νεότεροι τότε- παιδιά των 6-10 χρόνων - θυμούνται και την διανομή γάλακτος σε σκόνη αλλά και την σοκολάτα που αντίκριζαν για πρώτη φορά μετά από μια σκληρή κατοχή.
Το 1949 το Δημοτικό Συμβούλιο Καβάλας ανακήρυξε επί Δημαρχίας Μιχαήλ Λολίδη τον Χάρρυ Τρούμαν επίτιμο Δημότη Καβάλας και για το λόγο αυτό αντιπροσωπεία του Δημοτικού συμβουλίου Καβάλας πήγε στην Αθήνα και επέδωσε στην Αμερικάνικη πρεσβεία τη σχετική απόφαση.
Η απόφαση εκείνη δεν έβρισκε βέβαια σύμφωνους όλους τους πολίτες αλλά τα περιθώρια να αντιδράσουν, για την εποχή, αδύνατα.
Θυμίζουμε ότι ο Τρούμαν ήταν αυτός που διέταξε την ρίψη της βόμβας στην Χιροσίμα το 1945 και πέθανε το 1972 σε ηλικία 88 ετών.
Η Καβάλα τίμησε και έναν άλλο Αμερικανό πρόεδρο τον Φραγκλίνο Ρούσβελτ, δίνοντας το όνομα του σε οδό από το τέλος της οδού Δαγκλή μέχρι τα Ποταμούδια, βέβαια έχει μετονομασθεί , από την δεκαετία του 1980 σε οδό “Δημάρχου Κώστα Τσολάκη”.
Όμως ότι θα έβλεπα εν έτη 2022 κουτιά της Αμερικανικής βοήθειας του περιβόητου σχεδίου Μάρσαλ στην Καβάλα , δίπλα σε έναν κάδο καθαριότητας με ξεπερνά. Η ιστορία είναι παντού. Άραγε πόσες δεκαετίες ήταν καταχωνιασμένα και σε ποιο υπόγειο; τι να περιείχαν τότε; Από τα γράμματα στα κουτιά προκύπτει ποιος ήταν ο παραλήπτης
Σε εμφανή σημεία το λογότυπο που χρησιμοποιήθηκε για την ξένη βοήθεια που παραδόθηκε από την Υπηρεσία Αμοιβαίας Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών και τις διάδοχες υπηρεσίες, ξεκινώντας περίπου το 1953. Αυτό το λογότυπο ήταν μια αναθεώρηση του προηγούμενου εμβλήματος που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Σχεδίου Μάρσαλ , και έγινε από την Eleanor Gault, το 1953. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, η Gault ανακάλυψε ότι τα “ενωμένα χέρια” αναγνωρίζονται ως σημάδι ενότητας, καλής θέλησης και συνεργασίας για αιώνες.
Κατέληξε δε στο συμπέρασμα ότι τα ενωμένα χέρια: “θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν για τον προσδιορισμό της βοήθειας ως μέρος της αμοιβαίας προσπάθειας με αμοιβαία οφέλη που μοιράζονται η χώρα μας και οι φίλοι μας σε όλο τον κόσμο”.
