Μια πρόταση που αν υλοποιηθεί θα μετατρέψει τα Λιμενάρια σε κοιτίδα πολιτισμού και προορισμό συνεδριακού και όχι μόνο τουρισμού περιλαμβάνει η μελέτη της Αναστασίας Στέλλα για το «Παλατάκι» και το σύνολο του Μεταλλευτικού Συγκροτήματος των Λιμεναρίων που προτείνεται να μετατραπεί σε ένα Γεωμεταλλευτικό Πάρκο, να φιλοξενήσει Σχολή Καλών Τεχνών και να διαθέτει συνεδριακούς και εκθεσιακούς χώρους. Όσο κι αν οι καιροί είναι δύσκολοι, όσο κι αν η κρίση βάζει «κόφτη» στα όνειρα, δεν έχουμε παρά να ξέρουμε τουλάχιστον τι θα μπορούσαμε να κάνουμε, προς τα πού θα μπορούσαμε να στρέψουμε τις προσπάθειες διεκδίκησης...

 

Δείτε φωτορεαλισμούς της πρότασης στο τέλος του κειμένου 

 

«Πυρήνας Γεωμεταλλευτικού Πάρκου με χρήσεις Τέχνης & Τουρισμού» είναι ο τίτλος της διπλωματικής εργασίας που εκπόνησε η Αναστασία Στέλλα, αποφοιτώντας από το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Μια αριστούχος φοιτήτρια, από το Μεσολόγγι, η οποία τον Μάιο του 2013 βρέθηκε στα Λιμενάρια για να παρακολουθήσει τη Διεθνή Ημερίδα που είχαν διοργανώσει για το Μεταλλευτικό Συγκρότημα το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και το Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Σήμερα η ίδια συνεχίζει τις σπουδές της στην Δανία.

 

Γεωμεταλλευτικό πάρκο: ένας διεθνής πόλος έλξης

Προτείνει την δημιουργία ενός γεωμεταλλευτικού πάρκου, που να περιλαμβάνει τα προϊστορικά ορυχεία ώχρας, αρχαίες στοές, τα μεταλλεία στη θέση Βούβες και άλλα σύγχρονα μεταλλεία. Η σύνδεσή τους, μέσω μιας γεωμεταλλευτικής διαδρομής προτείνεται να διανύεται με τουριστικό τρενάκι, επαναφέροντας έτσι το σημαντικό στοιχείο των γραμμών Decauville, που εξαλείφθηκε στο πέρασμα των  χρόνων. Ως σημείο αφετηρίας και τερματισμού της διαδρομής προτείνεται το παραθαλάσσιο συγκρότημα Λιμεναρίων, που να αποτελεί και τον πυρήνα του πάρκου. 

Όσον αφορά το συγκρότημα των εγκαταστάσεων εμπλουτισμού, στο οποίο και επικεντρώνεται η εργασία, βασικός  στόχος υπήρξε η ανάδειξη και αναβίωση του υπάρχοντος κτηριακού αποθέματος και η δυναμική επαναφορά, επανένταξή του στο σήμερα, με τρόπο που να απευθύνεται στο σύγχρονο άνθρωπο και τις ανάγκες αυτού. Προτείνεται επανάχρηση των κτηρίων που είναι βιώσιμα, αξιοποίηση των υπολοίπων ως μνημεία τεχνικού πολιτισμού και προσθήκη στοιχείων, διαδρομών, για τη δημιουργία ενός αρχιτεκτονικού περιπάτου, που να επιτρέπει στον επισκέπτη να ανακαλύψει το συγκρότημα, απολαμβάνοντας το φυσικό τοπίο, αλλά και να πληροφορηθεί σχετικά με την ιστορία, τη σημασία του συγκροτήματος και το ρόλο του κάθε επιμέρους κτίσματος στη συνολική επεξεργασία του μεταλλεύματος.

 

Τα Λιμενάρια ως τόπος συνεδρίων και πολιτισμού

Στο Παλατάκι προτείνει τη δημιουργία μουσείου για την μεταλλευτική ιστορία της Θάσου, χώρος πολλαπλών χρήσεων και εκδηλώσεων, έδρες πολιτιστικών συλλόγων ενώ το μικρό Παλατάκι θα μπορούσε να φιλοξενήσει διοικητικές λειτουργίες που αφορούν τη νότια Θάσο, διατηρώντας εν μέρει την αρχική του χρήση. Τέλος οι διάφορες βοηθητικές εγκαταστάσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν τμήμα της γεωμεταλλευτικής διαδρομής καλύπτοντας λειτουργικές ανάγκες.

 

 

 

 

2 OF A KIND!! ---THE FIRST ONE OUR FIRST VIDEO MERGING STILL IMAGES AND AUDIO EFFECTS [ volume up :) ]. AND ---THE SECOND ONE A CLASSIC ARCHITECTURAL WALK AND FLY THROUGH .... ENJOY AS WE DID!

Δημοσιεύτηκε από Infobox Artifacts στις Τρίτη, 27 Οκτωβρίου 2015

 

 

Τουρισμός αλλά και τρόποι 12μηνης αυτοσυντήρησης

Ως πυρήνας του γεωμεταλλευτικού Πάρκου το συγκρότημα φιλοξενεί χρήσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό. Ωστόσο, επειδή ο τουρισμός αφορά κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες κρίθηκαν απαραίτητες και επιπλέον χρήσεις που θα συντελούσαν στο  να επιτευχθεί η  αυτοσυντήρηση κατά τους χειμερινούς μήνες αλλά και η επιπλέον ανταποδοτικότητα. Επιλέχτηκαν, λοιπόν, χρήσεις σχετικά με την τέχνη, καθώς κρίθηκε ότι συνάδει με την ηρεμία και την έμπνευση που το περιβάλλον προκαλεί και πιο συγκεκριμένα  Σχολή Καλών Τεχνών, χρηματοδοτούμενη από το Δημόσιο και Εργαστήρια Καλλιτεχνών. Ως επιπλέον, εναλλακτική επιλογή, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στους ίδιους χώρους μπορούν να πραγματοποιούνται εργαστήρια, workshop, από διάφορους φορείς σε συνεργασία με το Δήμο. Επιπλέον, στο χώρο του συγκροτήματος τοποθετούνται μικρές μονάδες κατοικιών, στις οποίες να στεγάζονται οι σπουδαστές της σχολής καλών τεχνών, αλλά και οι οποίες μπορεί να νοικιάζονται από το Δήμο σε συμμετέχοντες καλοκαιρινών εργαστηρίων, γεγονός που θα οδηγούσε σε επιπλέον ανταποδοτικότητα.

 

Μια βόλτα… στο μέλλον

Ερχόμενος από το Παλατάκι, ο επισκέπτης πρώτα αντικρύζει το εξωτερικό του κτηρίου των Αποθηκών που μετατρέπεται σε Σχολή Καλών Τεχνών. Προχωρώντας,  οδηγείται σε πλάτωμα που βρίσκεται το κτήριο Υποδοχής του Γεωμεταλλευτικού Πάρκου, το οποίο όντας σε αρκετά υψηλό σημείο, παρέχει τη δυνατότητα συνολικής εποπτείας του χώρου. Στη συνέχεια, ακολουθεί μια διαδρομή, πίσω από την οποία τοποθετούνται οι κατοικίες, που οδηγεί αρχικά στα τρία εκθετήρια μικρών διαστάσεων, με πυργοειδή μορφή, εντός των οποίων ο επισκέπτης ενημερώνεται για την ιστορία του συγκροτήματος. Ακολουθεί ένα σύστημα διαδρομών από τα ψηλότερα επίπεδα προς τα χαμηλότερα, που του επιτρέπει να επισκεφθεί όλες τις στάθμες και εγκαταστάσεις. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδρομής ο περιπατητής μπορεί να κινηθεί κυκλωτικά, είτε να εισέλθει στα κτήρια των  υπαρχουσών εγκαταστάσεων, να παρατηρήσει τα κτήρια-μηχανές, να καθίσει στις  διαμορφωμένες περιοχές, όπως το υπαίθριο αμφιθέατρο στον πυρήνα μεταξύ των κτισμάτων αλλά και να κάνει στάσεις σε εστιατόριο και καφετέρια . Τελικά, κανείς φτάνει στο επίπεδο της θάλασσας, από όπου ξεκινά και καταλήγει το τρενάκι τη γεωμεταλλευτική διαδρομή. Την καλοκαιρινή περίοδο, οι τουρίστες μπορούν να απολαύσουν την παραλία και τη θάλασσα.   

 

 

 

 

 

 

«Αξιοποίηση θησαυρού» δεν είναι μόνο η εξόρυξη

Σύμφωνα με την Αναστασία Στέλλα το Μεταλλευτικό Συγκρότημα Λιμεναρίων είναι ένα από τα σημαντικότερα Μνημεία μεταλλευτικής βιομηχανικής Κληρονομίας όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Αποτελεί σημαντική μαρτυρία για την ιστορία της μεταλλευτικής και μεταλλουργίας στον Ελλαδικό χώρο.

Σήμερα το μνημείο είναι εγκαταλελειμμένο και εκτεθειμένο στη φύση και τον άνθρωπο. Με την εργασία της θέλησε να προτείνει τρόπους αξιοποίησης και ανάδειξής του, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του σε συνδυασμό με ανταποδοτικότητα.

 

 

Η εικόνα εγκατάλειψης… αφορμή για την εργασία

Την ρωτήσαμε γιατί επέλεξε το συγκεκριμένο θέμα για τη διπλωματική της εργασία στο Πανεπιστήμιο της Θράκης. «Με εντυπωσίασε το τοπίο και οι εγκαταστάσεις και με επηρέασε πολύ η ιστορία που κουβαλούσε αλλά και η εικόνα εγκατάλειψης που παρουσιάζει σήμερα. Αυτό με οδήγησε στο να καταθέσω και μια πρόταση για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί» λέει η κ. Στέλλα η οποία άρχισε την έρευνά της την άνοιξη του 2012 και μετά την ημερίδα, στην οποία παρουσιάστηκαν πολλά στοιχεία, συνέχισε την εκπόνηση και παρουσίασε το αποτέλεσμα το Νοέμβριο του 2013.

 

Έρευνα μετ΄εμποδίων αλλά και με βοήθεια ντόπιων

Την ρωτήσαμε αν συνάντησε εμπόδια κατά την έρευνα. Είπε: «Σίγουρα υπήρξαν πολλά εμπόδια. Κύριο πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες και αρχεία για το συγκρότημα, π.χ. δεν υπάρχει Αποτύπωση των Εγκαταστάσεων Εμπλουτισμού. Κυριότερη πηγή ήταν η μελέτη του ΙΓΜΕ, οι τόμοι των Θασιακών Μελετών και κάποιες ανακοινώσεις σε συνέδρια».

Υπήρχαν, όπως είπε, και άνθρωποι που βοήθησαν: «ήρθα σε επαφή με πολλούς ντόπιους και σχετικούς με τα μεταλλεία και πολλοί με βοήθησαν όσο μπορούσαν. Συνάντησα τον κ. Βλαστάρη που μου έδωσε κάποια έγγραφα, τον κ. Αυγουστίδη που με κατατόπισε για την ιστορία του συγκροτήματος, τον κ. Κουρελη που μου έδωσε αρκετό φωτογραφικό αρχείο».

 

Αυτό που μένει τώρα, είναι η κοστολόγηση

Η συζήτηση γίνεται δύσκολη και σκληρή όταν φτάνουμε… στο οικονομικό σκέλος της πρότασης. Ρωτήσαμε την Αναστασία Στέλλα εάν υπάρχει, έστω κατά προσέγγιση, σε αδρές γραμμές, κάποια εκτίμηση κόστους των εργασιών που απαιτούνται για το όλο πρότζεκτ υλοποίησης και ποιος φορέας θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει ή και να υλοποιήσει ένα τόσο φιλόδοξο σχέδιο.

Δεν έκρυψε τα λόγια της: «Δυστυχώς στο ακαδημαϊκό περιβάλλον δεν ασχολούμαστε με την κοστολόγηση. Παρότι στην πραγματική ζωή είναι η σημαντικότερη μάλλον παράμετρος. Σίγουρα ένα τόσο μεγάλο έργο θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα μόνο μέσω προγραμμάτων όπως το ΕΣΠΑ και σταδιακά. Στην πραγματικότητα βέβαια υπάρχουν και πάρα πολλοί περιορισμοί λόγω νομοθεσίας που περιορίζουν σε πολύ σημαντικό βαθμό το πόσο μπορείς να επέμβεις στα κτήρια και χρειάζονται πάρα πολλοί έλεγχοι για να μπορέσει μια μελέτη να εγκριθεί. Χαρακτηριστικό είναι ότι για το Παλατάκι έχουν γίνει κατά καιρούς πολλές μελέτες που έχουν χρηματοδοτηθεί επανειλημμένα αλλά το αποτέλεσμα τελικά ήταν αυτό που βλέπουμε σήμερα».

 

Μεγάλο μέρος  έχει ήδη γίνει

Αυτό που θα γλίτωνε πολλά χρήματα από τον φορέα που θα επιχειρούσε να υλοποιήσει την πρόταση, είναι η προεργασία. Ένα μεγάλο μέρος της μελέτης, είχε να κάνει με την καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, την ιστορική τεκμηρίωση, την κατανόηση του ρόλου του κάθε κτιρίου, τη συνολική τοπογραφική αποτύπωση του συγκροτήματος, την αρχιτεκτονική ανάλυση και τον εντοπισμό στοιχείων που εξαλείφθηκαν μες στο χρόνο.  Έτσι προέκυψαν 4 ενότητες χώρων: ο χώρος εξόρυξης, τα κτίρια διοίκησης, οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού και οι βοηθητικές εγκαταστάσεις. Όλα αυτά λήφθηκαν υπόψιν για τις λειτουργίες που προτείνεται να έχει στο μέλλον το Μεταλλευτικό Συγκρότημα.

 

Τα παραδείγματα που «δείχνουν» το δρόμο

Θα μπορούσε όμως η περίπτωση των Λιμεναρίων να στηριχθεί σε κάποιο προηγούμενο; Υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα από άλλες περιοχές που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψιν ως πιλότοι; Μας απαντά σχετικά: «Χαρακτηριστικό παράδειγμα ίσως αποτελεί το Λαύριο που αν και πρόκειται για διαφορετική περίπτωση, νομίζω λειτουργεί ως παράδειγμα για το πως μπόρεσε να γίνει πραγματικότητα αλλά και για το ρόλο του Πανεπιστημίου μέσα σε αυτό. Το γεγονός ότι υπάρχει η Αρχιτεκτονική Σχολή της Ξάνθης τόσο κοντά στο Μνημείο θα μπορούσε να αποτελέσει πολύ σημαντικό παράγοντα

για την ολοκληρωμένη καταγραφή- τεκμηρίωση που είναι απαραίτητη σε πρώτο στάδιο και στην λεπτομερή πρόταση στη συνέχεια. Επίσης σημαντικό παράδειγμα θα μπορούσε να αποτελέσει κι η αξιοποίηση της βιομηχανικής Κληρονομιάς στο Βόλο.

 

Οι καθηγητές

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εργασία της Αναστασίας Στέλλα έγινε με επιβλέποντες καθηγητές τους Δημήτρη Πολυχρονόπουλο, Αλκιβιάδη Πρέπη και Γιώργο Παπαγιαννόπουλο. Σύμβουλος καθηγήτρια ήταν η Σαπφώ Αγγελούδη. Η διερεύνηση του συγκροτήματος έγινε στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας με επιβλέποντα καθηγητή τον Νίκο Λιανό.

 

Ακολουθούν αποσπάσματα της εργασίας με την απεικόνιση του Μεταλλευτικού Συγκροτήματος σύμφωνα με τις χρήσεις που προτείνονται.