γράφει ο
Ευριπίδης Ταρασίδης
Η παρουσία διηγημάτων στην ελληνική πεζογραφία είναι πυκνή. Από τον Καρκαβίτσα, τον Παπαδιαμάντη, τον Ροΐδη μέχρι τον Παπαμάρκο, την Ηλιοπούλου, τον Γρηγοριάδη, η ελληνική παραγωγή ρίχνει φως στις σύντομες ιστορίες, άλλες γεμάτες με νοήματα και συμβάντα και άλλες κενές και χαμένες στο μικρό τους μέγεθος. Η περίπτωση του Κώστα Χατζηεμμανουήλ ανήκει στην πρώτη κατηγορία.
Η συλλογή διηγημάτων Η πέτρα και το αυγό, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός, καταφέρνει να μπει επάξια στο κάδρο της πολυσήμαντης λιτότητας που πρέπει-κατά την γνώμη μου-να έχει ένα καλό διήγημα.
Με αφορμή ιστορίες που ποτέ δεν γράφτηκαν, αλλά και γεγονότων εντασσόμενων στο πλάι της μεγάλης Ιστορίας- εκείνης των σχολικών βιβλίων και των παχιών τόμων των πανεπιστημιακών-, ο Κώστας Χατζηεμμανουήλ αναδομεί μικρές στιγμές ανθρώπων που έζησαν και περπάτησαν στη χωρική του γειτονιά. Θάσος, Καβάλα, Εικοσιφοίνισσα , Δοξάτο είναι κάποια από τα πεδία της αφηγηματικής δράσης.
Η γλώσσα του βαδίζει ανάμεσα στην ολιγαρκή πληρότητα και στον πλούτο της περιγραφικότητας, θυμίζοντας την αστείρευτη γλωσσική ποικιλία των διηγημάτων του Παπαδιαμάντη. Πλούτος. Γραμμένα κι εκείνα σε ένα άλλο νησί. Το νερό, το χιόνι, το σκοτάδι, οι πόλεμοι, το ελληνικό παρελθόν είναι στοιχεία που κυριαρχούν στα διηγήματά του. Η θάλασσα πανταχού παρούσα. Τα κείμενα του είναι πλασμένα με χώμα από την περιοχή του, δοσμένα με μία πανεθνική χρήση.
Οι 88 σελίδες του βιβλίου γίνονται σημεία συνάντησης μιας ανεπανάληπτης παροντικής συμβίωσης, ανάμεσα στις «θύμισες» και την μυθοπλασία. Ένα σφιχταγκάλιασμα των παθών του παρελθόντος, με την αχρωμία του παρόντος. Μία νοσταλγία πνιγμένη στην ενοχή της τωρινής ηρεμίας. Ιστορίες με πόνο, γλύκα, ήττες.
Η πέτρα και το αυγό προσφέρουν στον αναγνώστη μια απολαυστική περιήγηση στον κόσμο των μικρών ιστοριών του Χατζηεμμανουήλ. Εκείνων που δεν γράφονται ούτε από τους νικητές, ούτε από τους χαμένους. Γράφονται από τους ευαίσθητους, τους ανήσυχους, τους κυνηγούς της αλήθειας. Είναι εκείνες που ακολουθούν την παράδοση των βυζαντινών ιστοριογράφων, που κάνουν πηλό μία ιστορία χαμένη στην τσέπη κάποιου αποθανόντα. Λιτά, αλλά τόσο γεμάτα.
