γράφει ο Πολύγνωτος Παπαοικονόμου

 

(ΜΕΡΟΣ Β')

Το Αρτεμίσιο

 

Η ανασκαφή του ιερού της Άρτεμης στην ανατολική γωνία της αρχαίας αγοράς της Θάσου αρχισε το 1909 και μέχρι και σήμερα δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί..

 

Αρτεμίσιον το ονόμασε πρώτος ο Ιπποκράτης στο βιβλιο του " περι Επιδημιών".

 

( Γ' , 17, 1ή περίπτωση)

 

Τοποθετείται περίπου 50 μ. από την διόδο των Θεωρών, στην πλαγια του λόφου που κατεβαίνει απο την ακρόπολη προς την θάλασσα, στο ανατολικό άκρο της αρχαίας αγοράς.

 

Το ιερό βρισκόμενο σε τεχνητά άνδηρα σε μια περιοχή με μεγάλη κλίση, ήταν ένα απο τα αρχαιότερα ιερά της πόλης.

Παρόλη την μεγαλη καταστροφή του, διακρίνεται το περίγραμμα του ιερού περίβολου, που στην ελληνιστική του φαση σχημάτιζε τετράγωνο με πλευρά 33 μέτρα.

Σ'αυτό το ιερο η Άρτεμης πολλες φορες λατρευόταν με την επωνυμία " Πωλώ" , άλλοτε ταυτιζόμενη με την Ειλειθυία προστατιδα των τοκετών και των παιδιών και άλλοτε με την Εκάτη.

Επιγραφη μας πληροφορει οτι τον 1ο αι. π.χ. κτίστηκαν μνημειακά προπύλαια με σκάλες που επέτρεπαν την πρόσβαση στο κατωτερο άνδηρο (Βλέπε εικόνα 3).

 

Πιο συγκεκριμένα η επιγραφή μας πληροφορεί για ένα ψηφισμα με το οποίο τιμήθηκε επισημα η εύπορη Θασία Ηπίη για την ανακαίνιση και διακόσμηση των Προπυλαίων του Αρτεμισίου.

 

Στο ανώτερο άνδηρο όπου βρίσκεται και το ιερό της θεάς και ΝΑ του ιερου περίβολου στήθηκαν βάσεις με τιμητικά μαρμάρινα αγάλματα γυναικών της Θάσου. Επροκειτο για διακεκριμένες γυναίκες, αριστοκρατικων οικογενειών που οι αρετές τους εκθειάζονταν με στερεοτυπες φρασεις και τα αγάλματα τους ήταν αφιερωμένα στην θεά απο τον σύζυγο ή τον γιό ή και τον δήμο.

 

Η σειρά των αγαλμάτων μεταφέρθηκε το 1909 στο μουσείο της Κωνσταντινούπολής !!!!!

 

Σε ένα απο τα βάθρα εχει την υπογραφή του Ροδιου γλύπτη Φιλίσκου Πολυχάρμου, που αναφέρεται απο τον Πλίνιο. Στην θέση της παραμένει η ενεπίγραφη βαση της Κλεοπάτρας, κόρης του Αντιάνακτα.

 

"Ο δήμος Κλεοπάτραν Αντιάνακτος γυναικα κοσμιόν τε και σόφρονας αρετής ένεκα πάσης"

 

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως πολλούς αποθέτες με κατάλοιπα θυσιών και αναθήματα. Πολλα απο τα ευρήματα είναι αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες σαν αφιερώσεις στην προστάτιδα τους θεά, την Άρτεμης.

 

Σ' αυτά περιλαμβάνονται κοσμήματα χρυσά ή χαλκινα, καθρέφτες, γυάλινα αγγεία, ελεφαντοστεϊνα αντικειμενα καθώς και αγγεια με πλούσια διακόσμηση και πήλινα ειδώλια που εικονιζουν συχνά μια μητρική θεοτητα, καθισμένη ή ορθια, φορώντας διάδημα ή πολο.

 

Εικόνα 1: Εικονική αναπαράσταση του Αρτεμισίου απο το βιντεοπαιχνίδι Assasins Greed "Odyssey".

 

Εικόνα 2 : Άγαλμα της Κλεοπάτρας απο το Αρτεμίσιο, 2ος αι. μ.Χ.

Μουσειο Κωνσταντινούπολης

 

Εικόνα 3: κάτοψη και τρισδιαστατη όψη Προπύλαιων Αρτεμισίου

 

Εικόνα 4: Κάτοψη περιοχής Αρτεμισίου

 

 

Βιβλιογραφια:

 

1.Οδηγός της Θάσου , Γαλλικη Σχολη Αθηνών (2012)

2. Η Θάσος στην τροχιά των αιώνων, Εκδόσεις Μεδεών (2014)

3. Η Αρτεμης στα όρια της πόλης της Θασου , Αrthur Muller ( 2018)