Ένα άρθρο του τέως δημάρχου Θάσου, ιστορικού και συγγραφέα Κώστα Χατζηεμμανουήλ, δημοσίευσε τις προηγούμενες ημέρες η εφημερίδα «Τα Νέα».

 

Το κείμενο αφορά στους Πέρσες του Αισχύλου και την επιρροή που είχε στους μαθητές της Θάσου η αρχαιότερη σωζόμενη τραγωδία και το πρώτο αντιπολεμικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, έτσι όπως προσαρμόστηκε για παιδιά όλων των ηλικιών.

 

Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Φεβρουάριο, το ομότιτλο βιβλίο του Κώστα Χατζηεμμανουήλ παρουσιάστηκε στην Αθήνα (δείτε σχετικά ΕΔΩ). 

 

Ο τέως δήμαρχος αναφέρεται στη σχέση που ανέπτυξε με τους μαθητές του νησιού στα 9 χρόνια κατά τα οποία βρέθηκε στο τιμόνι του Δήμου και για τα όσα κατά καιρούς τους είπε για το αρχαίο θέατρο, τους τραγικούς ποιητές, ττο αρχαιολογικό μουσείο και την τοπική ιστορία. 

 

Το άρθρο είναι το εξής

 

ΠΕΡΣΕΣ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ 

 

γράφει ο

Κώστας Χατζηεμμανουήλ

 

Τι θα έβαζε κάποιος με τον νου του, αν μια μέρα επισκεπτόταν το δημοτικό σχολείο ενός νησιού και αντίκριζε το θέαμα, τα παιδιά, στο διάλειμμα, ανάμεσα στο κυνηγητό, την μπάλα, το κρυφτό, να παίζουν «Πέρσες» του Αισχύλου, να γίνονται τα κορίτσια «Άτοσσες» και τα αγόρια «Δαρείοι», «Ξέρξες» και «αγγελιοφόροι» και να απαγγέλλουν στίχους από την τραγωδία; 

 

Συνέβη στη Θάσο. Μαθητές του δημοτικού να «παίζουν Πέρσες» και να παθιάζονται. 

 

Ήταν τότε, που με απασχολούσε και αναζητούσα το μέσον, το εργαλείο, τον τρόπο, που θα μπορούσαν να μυηθούν τα παιδιά στην αρχαία ελληνική τραγωδία, τα υλικά για να φτιαχτεί ένας «Δούρειος Ίππος»-φορέας των τριών μεγάλων τραγικών μας ποιητών και της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, με σκοπό την «άλωση» της παιδικής ψυχής. 

 

Μετέφρασα, λοιπόν, τους «Πέρσες» του Αισχύλου, έκανα την προσαρμογή τους για παιδικό θέατρο και το έδωσα στους δασκάλους, να το ανεβάσουν τα παιδιά. Το αποτέλεσμα εκπληκτικό. Τα παιδιά το έπαιξαν στο αρχαίο θέατρο της Θάσου και απέσπασαν το πρώτο βραβείο στον μαθητικό διαγωνισμό θεάτρου στην Ορεστιάδα. 

 

Όμως, μόνο όταν ο «Αισχύλος» έγινε παιχνίδι, στο διάλειμμα, είχα πειστεί, ότι το « πείραμα» πέτυχε. Το έργο διαιρέθηκε σε σκηνές και αυτή η «σκαλέτα» αποτέλεσε το πλαίσιο ενός παιδικού με εικόνα και κείμενο. Έτσι, γεννήθηκαν οι «Πέρσες» του Αισχύλου για παιδιά… όλων των ηλικιών.

 

Είναι η αρχαιότερη σωζόμενη τραγωδία και το πρώτο αντιπολεμικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που περνάει, με τρόπο αριστουργηματικό, μηνύματα, όπως, η ελευθερία, η δημοκρατία, η φιλοπατρία, η ισοπολιτεία, η ισονομία, ο σεβασμός του μέτρου και της παγκόσμιας ηθικής τάξης. Ο ποιητής υμνεί την νίκη του ελεύθερου ανθρώπου κατά της βαρβαρότητας και της αδικίας, τον αγώνα του ελεύθερου ανθρώπου, που αντιμάχεται τον βαρβαρικό δεσποτισμό, παραδίδοντάς μας ένα διαχρονικής αξίας έργο για την Ειρήνη.

 

Όλα αυτά τα εννιά χρόνια, από το 2011, που ήμουν δήμαρχος της Θάσου, επισκέφτηκα τους μαθητές του δημοτικού, στις τάξεις τους και τους μίλησα για Τραγωδία, ανηφορίσαμε, μαζί, στο αρχαίο θέατρο του νησιού και κει, ανάμεσα στα πεύκα, τις βαλανιδιές, τις ελιές και τις αρχαίες πέτρες, απαγγείλαμε στίχους των τραγικών μας ποιητών και άλλες φορές πάλι, στο αρχαιολογικό μουσείο, τους διηγήθηκα την ιστορία του τόπου τους.

 

Στο γραφείο μου, στο Δημαρχείο, πολύ συχνά, δεχόμουν τους μικρούς μαθητές με τους δασκάλους τους και εκεί συζητούσαμε, για ώρα, ξεκινώντας από την τοπική αυτοδιοίκηση, για τη δημοκρατία, την ελευθερία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον, καταλήγοντας στους πάντα επίκαιρους τραγικούς μας ποιητές, πιστεύοντας, βαθιά μέσα μου, ότι οι τραγωδίες, που «διδάχτηκαν», πριν από 2.500 χρόνια, εξακολουθούν να διδάσκουν και να προβληματίζουν πάνω σε ζητήματα των καιρών μας, όπως, ο ελεύθερος άνθρωπος και οι αγώνες του, στους «Πέρσες» του Αισχύλου, η προσφυγιά, στις «Ικέτιδες» του Αισχύλου, τα δεινά του εμφυλίου στους «Επτά επί Θήβας», ο ξεριζωμός, ο θάνατος, η ορφάνια στις εμπόλεμες ζώνες και τα τραγικά θύματα του πολέμου, ο άμαχος πληθυσμός, στις Τρωάδες, το αντιπολεμικό αυτό έργο του Ευριπίδη.

 

Η Άτη, που είναι η τύφλωση των ισχυρών της Γης, που τους οδηγεί στην Ύβριν, στην παραβίαση των ορίων και από κει στην καταστροφή, είναι το «τραγικό σχήμα», που διαπαιδαγωγεί. Η ελληνική τραγωδία, με τη γλώσσα των συγκινήσεων, παρουσίαζε τον στοχασμό για τον άνθρωπο, έλεγε η Jacqueline De Romilly. 

 

Σε εποχές όπως η δική μας, παρουσιάζεται η ανάγκη να επιστρέψουμε σ’ αυτήν την πρωταρχική μορφή του είδους, στον Αισχύλο, τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη, γιατί στα έργα τους λάμπει, με την πρώτη του δύναμη, ο στοχασμός για τον άνθρωπο.

 

Πριν ακόμα, μάθω γραφή και ανάγνωση, στο αρχαίο θέατρο του νησιού μου, άκουσα τον λόγο των τραγικών. Ήταν το πρώτο μου σχολείο κι ο «Αγαμέμνων» το πρώτο μου «αλφαβητάρι». Κάθε φορά, που ανηφορίζω, ως εκεί, αισθάνομαι τις αρχαίες του πέτρες, πως είναι οι τροφοί μου, που με θήλασαν το πρώτο μου πνευματικό γάλα, τον πρωτόγονο εκείνον ενθουσιασμό, που ωριμάζοντας με τα χρόνια, έγινε η «δι ελέου και φόβου κάθαρσις». Πιστεύω, πως αυτή η καταγραφή μέσα μου, αυτή η χαρακιά στην ψυχή μου, υπήρξε η πηγή της έμπνευσής μου να «μεταγράψω», για παιδιά, τους αρχαίους μας τραγικούς.