γράφει ο
Βύρων Δημητριάδης
«Πολεμικό καθεστώς» - έννοια που προτείνουν ο Michael Hardt και Sandro Mezzadra σε άρθρο του στο New Left Review για να κατανοήσουμε τη φύση αυτής της περιόδου.
«…Αυτό φαίνεται, πρώτα από όλα, στην στρατιωτικοποίηση της οικονομικής ζωής και την αυξανόμενη ευθυγράμμισή της με τις απαιτήσεις της «εθνικής ασφάλειας». Όχι μόνο προορίζονται περισσότερες δαπάνες για εξοπλισμούς, αλλά και η οικονομική ανάπτυξη στο σύνολό της διαμορφώνεται όλο και περισσότερο από στρατιωτικές λογικές και λογικές ασφάλειας.
Οι εκπληκτικές εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη προωθούνται σε μεγάλο βαθμό από στρατιωτικά συμφέροντα για τεχνολογίες σε πολεμικές εφαρμογές.
Τα υλικοτεχνικά κυκλώματα και οι υποδομές προσαρμόζονται ομοίως σε ένοπλες συγκρούσεις και επιχειρήσεις. Τα όρια μεταξύ του οικονομικού και στρατιωτικού γίνονται όλο και πιο θολά. Σε ορισμένους οικονομικούς τομείς δεν διακρίνονται…».
Προς ενίσχυση της έννοιας «πολεμικό καθεστώς και η είδηση της «Καθημερινής» 30/6: «…Αίσθηση προκάλεσε η πρόταση που κατέθεσε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φορ ντερ Λάϊεν για την ανάγκη 500 δις ευρώ σε αμυντικές επενδύσεις την επόμενη 10ετία…»
Για να κατανοήσουμε κι εμείς καλύτερα τη σχέση αυτή θα χρησιμοποιήσουμε δύο κείμενα που – πάντα κατά τη γνώμη και γνώση του διαθέτει, αυτή τη στιγμή η αφεντομουτσουνάρα μου – κανονικοποιούν αυτή τη σχέση αναδεικνύοντας την ιστορικότητά της.
Το πρώτο κείμενο είναι από το βιβλίο της φιλοσόφου Χάννα Άρεντ «η ανθρώπινη κατάσταση» που έγραψε το 1958. «…Θα ήταν καλό να στοχαστούμε πάνω στο αποκαλούμενο «οικονομικό θαύμα» της μεταπολεμικής Γερμανίας, θαύμα αν το δει κανείς σ’ ένα ξεπερασμένο πλαίσιο αναφοράς. Η Γερμανική περίπτωση δείχνει πολύ καθαρά ότι κάτω από τις σύγχρονες συνθήκες η απαλλοτρίωση των ανθρώπων, η καταστροφή των αντικειμένων και η ερήμωση των πόλεων θα αποδειχθεί δραστικό κίνητρο για μια διαδικασία όχι απλής ανόρθωσης, αλλά ταχύτερης και αποτελεσματικότερης συσσώρευσης πλούτου – αρκεί η χώρα να είναι αρκετά εκσυγχρονισμένη για να ανταποκριθεί στους όρους της παραγωγικής διαδικασίας.
Στη Γερμανία η ολοκληρωτική καταστροφή αντικατέστησε την ακατάσχετη διαδικασία υποτίμησης όλων των υλικών πραγμάτων, η οποία χαρακτηρίζει την οικονομία της σπατάλης όπου ζούμε σήμερα…
Κάτω από τις σύγχρονες συνθήκες, καταστροφή δεν είναι η καταστροφή αλλά η διατήρηση, διότι ακριβώς η διάρκεια των διατηρημένων αντικειμένων αποτελεί το μεγαλύτερο πρόσκομμα προς την διαδικασία της ανατροπής, της οποίας η σταθερή επιτάχυνση αποτελεί τη μοναδική σταθερότητα που απέμεινε οπουδήποτε η διαδικασία αυτή επικράτησε.
Η εξήγηση που συχνότατα δίδεται για την εκπληκτική ανόρθωση της Γερμανίας – ότι δηλαδή δεν είχε να σηκώσει το βάρος ενός στρατιωτικού προϋπολογισμού – είναι ελάχιστα πειστική από δύο απόψεις: Πρώτον, η Γερμανία ήταν υποχρεωμένη να πληρώνει επί αρκετά χρόνια το κόστος της κατοχής, το οποίο ανέρχεται σε ένα άθροισμα ίσο σχεδόν με έναν πλήρη στρατιωτικό προϋπολογισμό και, Δεύτερον, η παραγωγή των πολεμικών μέσων θεωρείται σε άλλες οικονομίες ως ο σημαντικότερος μεμονωμένος παράγοντας της μεταπολεμικής ευημερίας. Επιπλέον, η άποψη που θέλω να υποστηρίξω καταδεικνύεται εξίσου καλά από το συνηθισμένο και ωστόσο τελείως παράδοξο φαινόμενο ότι η ευημερία συνδέεται στενά με την «άχρηστη» παραγωγή μέσων καταστροφής, αγαθών τα οποία παράγονται για να καταστρέφουν είτε καταναλούμενα σε ένα έργο καταστροφής είτε – και αυτή είναι η πιο συνηθισμένη περίπτωση – καταστρεφόμενα επειδή σύντομα ξεπερνιούνται από νεότερα…».
Τι να πει κανείς για την διορατικότητα της Χάννα Άρεντ που απλώνεται στις τέσσερις διαστάσεις του χωροχρονικού συνεχούς όταν συνεχιστεί με το επόμενο κείμενο - άρθρο του Μανώλη Κοττάκη (ΕΣΤΙΑ 17/9):
«… Βράζει η κοινωνία, βράζει οικονομία από την οποία οι κορυφαίοι της παράγοντες πηδούν από το σκάφος… Μεγάλες γερμανικές επιχειρήσεις ήδη μετακομίζουν στην Αμερική και στην Κίνα για να έχουν ένα «απάγκιο» μπροστά σε αυτό που έρχεται… Έρχονται πτωχεύσεις, πολλαπλές πτωχεύσεις…. Τα προβλήματα της διάσημης αυτοκινητοβιομηχανίας Volkswagen η οποία έβαλε λουκέτο σε δύο εργοστάσια της, δεν είναι περιστασιακά αλλά βαθιά και στρατηγικά. Μπορεί υπό προϋποθέσεις, εάν το κράτος δεν αναλάβει την διάσωσή της να μας αποχαιρετήσουν. Να βάλει λουκέτο. Να πτωχεύσει. Ήδη ο τραπεζικός κολοσσός Commerzbank είναι υπό πώληση στην ιταλική Unicredit.
Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, μετά τις πρόσφατες εκλογές στα κρατίδια, το μεταναστευτικό δεν είναι απλά και μόνο ταυτοτικό πρόβλημα…. Η Γερμανία αδυνατεί πλέον να τους πληρώνει τα πλουσιοπάροχα επιδόματα για να βρίσκονται στο έδαφος της. Παύει να είναι ο παράδεισος τους… Η Γερμανία, δυστυχώς για τον εαυτό της αλλά και για την Ευρώπη, μετά την ηγεσία της Μέρκελ, παρέδωσε το τιμόνι σε κυβερνήσεις απολύτως ελεγχόμενες από την εκείθεν πλευρά του ατλαντικού, οι οποίες την έχουν καταστήσει σε επίπεδο στρατηγικών αποφάσεων την 51η πολιτεία των ΗΠΑ. Την ανάγκασαν να μπει πρώτη στον πόλεμο και να στερηθεί το στρατηγικό πλεονέκτημα της ανάπτυξής της, την πρόσβαση στο φθηνό ενεργειακό κόστος.
Και τώρα καταλαβαίνει πάνω σε τι νάρκη έχει καθίσει, καθώς ο λαός της φωνάζει στις δημοσκοπήσεις ότι είναι υπέρ της συνεργασίας με τους Ρώσους και της επιστροφής στην προτέρα κατάσταση, ενώ ο Σόλτς ζητεί από το Ζελένσκι, να συμβιβαστεί και να τελειώσει ο πόλεμος. Αλλά είναι ήδη αργά. Η Γερμανία με την πρόσδεση της στο ΝΑΤΟ, χωρίς αστερίσκους, εγκλώβισε την Ευρώπη σε έναν πόλεμο από τον οποίο τα γεράκια της Δύσεως δεν θα της επιτρέψουν να βγει. Και θα εγκλωβίσουν σε αυτόν τον πόλεμο και τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ όποιος κι αν είναι αυτός. Διότι ο πόλεμος έχει ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα: χρηματοδοτεί την οικονομία της Αμερικής και της Αγγλίας και κρύβει τα προβλήματά τους κάτω από το χαλί…».
Ιδού λοιπόν, ο πόλεμος ως συνέχιση της οικονομικής ανάπτυξης με άλλα μέσα. Αυτή ακριβώς η νέα εκδοχή της ρήσης του Κλαούσεβιτς υπηρετεί και ο τρελός (mad) ή MAD (Mutual Assured Destruction: Αμοιβαία Εξασφαλισμένη Καταστροφή), Στόλτενμπεργκ όταν δηλώνει: «…εμείς θα νικήσουμε τον Πούτιν…».
Και την ίδια γραμμή αναπαράγει και η καθημερινή με το κύριο άρθρο της 22/9: «… Ο ελληνικός λαός θα πληρώσει τεράστια ποσά για την απολύτως αναγκαία αμυντική θωράκιση της χώρας…» Κρύβοντας την υπόλοιπη αλήθεια: αναντίλεκτα η τρελή (mad) «κονόμα» προϋποθέτει την παράπλευρη απώλεια ολόκληρων λαών – όπως συμβαίνει με το λαό της Παλαιστίνης.
