γράφει ο
Κωνσταντίνος Παπακοσμάς
Έχω την τιμή για μια ακόμα φορά να μετάσχω στο Συνέδριο Ιστορίας του Παγγαίου. Η εισήγηση μου έχει ως θέμα την : “Η δωρεά του αεροπλάνου “ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΙΣ” στις ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας το 1929. Από τη συμβολή του Παγγαίου και της Ελευθερούπολης στους Εθνικούς Αγώνες”. Την Κυριακή στις 12 το μεσημέρι θα παρουσιάσω την εισήγηση μου , με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, στο Αμφιθέατρο “Φρίξος Παπαχρηστίδης” στην Ελευθερούπολη. Μερικά στοιχεία για την εισήγηση μου σας τα γράφω παρακάτω. “Το Παγγαίο και το Πράβι είχε πάντοτε τους ανθρώπους που λάτρευαν τη μητέρα-Ελλάδα, άλλωστε η απελευθέρωση το 1912 ήταν ακόμα νωπή , όπως και τα δεινά που υπέστησαν από τους Βουλγάρους την περίοδο 1916 -1918. Έτσι σε όλους τους αγώνες της Ελλάδας έτρεχαν να συνδράμουν είτε οι ίδιοι ως στρατιώτες πολεμώντας στα πεδία των μαχών είτε συνδράμοντας οικονομικά με ό,τι μπορούσαν.
Όλη η Ελλάδα έπραττε το ίδιο, όμως η απόφαση για συλλογή χρημάτων (1926-28) και ενέργεια της αγοράς ολόκληρου στρατιωτικού αεροπλάνου, που το ονόμασαν «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗ» και το δώρισαν στην νεοσύστατη Πολεμική Αεροπορία για ενίσχυση της ανεπαρκούς τότε πολεμικής αεροπορίας της, ήταν μια πράξη πραγματικά αξιέπαινη και αξιοθαύμαστη.
Η πράξη αυτή αποκτά πολύ μεγάλη σημασία και καθίσταται μοναδικό και εξαιρετικό παράδειγμα φιλοπατρίας , από την άποψη της έκφρασης της εθνικής ομοψυχίας που ένωνε τον Ελληνισμό στο Ελληνικό κράτος που «κουβαλούσε» στους ώμους του τότε και τις οδυνηρές συνέπειες της νωπής Μικρασιατικής Καταστροφής.
Βέβαια, η ενέργεια της αγοράς του αεροπλάνου είναι αξιοθαύμαστη και από μια άλλη άποψη, αφού η περίοδος που πραγματοποιήθηκε η αγορά ήταν μια από τις πλέον δύσκολες οικονομικά για την περιοχή , τα καπνά και το εμπόριο είχαν ήδη πληγεί από την κρίση.
Οι χρονιές 1926 και 1927 ήταν δε χρονιές πρωτόγνωρης ανομβρίας και πολύ μειωμένης γεωργικής παραγωγής και κατά τα επόμενα χρόνια περιλαμβανομένης και της οικονομικής κρίσης που ακολούθησε κατά τα έτη 1929-32 η οικονομία του τόπου υπέφερε σημαντικά.
Αφορμή για την αναζήτηση και ανεύρεση του σημαντικού υλικού γύρω από τη αξιοπρόσεκτη ενέργεια της δωρεάς του στρατιωτικού αεροπλάνου με την ονομασία «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΙΣ » στις ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας, στην οποία προέβη το 1929 η περιοχή του Παγγαίου υπήρξε ο εντοπισμός σειράς δημοσιευμάτων στον τοπικό και πανελλαδικό τύπο, όπως και της φωτογραφίας που εικονίζει το αεροπλάνο.
Η τελετή ένταξης του αεροπλάνου στην Αεροπορία , όπως και πολλών άλλων είχε γίνει στην Θεσσαλονίκη στο Αεροδρόμιο του Σέδες . Ιδιαίτερα σημαντικός ήταν ο λόγος που εκφώνησε ο τότε πρόεδρος της κοινότητας Ελευθερούπολης Νικολάου ερμηνεύοντας τα συναισθήματα των συμπατριωτών του για την πράξη τους”.
