γράφει ο

Κώστας Παπακοσμάς

 

Συγκλονιστικές και συνάμα τραγικές οι εικόνες που έρχονται από την Τουρκία και από τους τόπους όπου επλήγησαν από τον σεισμό. Στην ιστορική μας αναζήτηση οι σεισμοί και η ..περιοχή μας.

 

Πριν 91 χρόνια το 1932 ,  η Καβάλα “αγκάλιασε” τη σεισμόπληκτη Χαλκιδική μετά τον μεγάλο σεισμό των 7 Ρίχτερ ο οποίος είχε πλήξει την Ιερισσό, το Στρατώνι και το Άγιο Όρος. Η Καβάλα , παρά τη φτώχεια των κατοίκων της, έδειξε το αλληλέγγυο πρόσωπό της. Η Καβάλα συγκλονίζονταν από τις ειδήσεις που έρχονταν από την Χαλκιδική. Μεγάλος σεισμός είχε πλήξει την Ιερισσό, το Στρατώνι και όλη την γύρω περιοχή.

 

Μια φυσική καταστροφή που ανέτρεψε τη μέχρι τότε ζωή των κατοίκων της Χαλκιδικής και ειδικά της ανατολικής πλευράς, αφήνοντας πίσω της πληγές, πικρές μνήμες για τους παλιότερους και έγινε σημείο αναφοράς χωρίζοντας τη σύγχρονη εποχή σε προ και μετά σεισμού. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1932 ο ισχυρός εκείνος σεισμός είχε μέγεθος 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Χωριά ισοπεδώνονται, 161 άνθρωποι σκοτώνονται και εκατοντάδες τραυματίζονται. Μεγάλη καταστροφή σημειώνεται και στο Άγιο Όρος, στο οποίο αντέχουν μόνο δύο μονές.

 

Ο μεγάλος σεισμός ισοπέδωσε κυριολεκτικά το Στρατώνι που όλοι οι κάτοικοι του έμεναν σε λιθόκτιστα σπίτια. Το Στρατώνι ανοικοδομήθηκε από την υπηρεσία αποκαταστάσεως σεισμοπαθών με ρυμοτομία και ανάλογα οικοδομικά τετράγωνα και καλούς δρόμους.

Οι πρώτοι που βοήθησαν τους σεισμόπληκτους Ιερισσιώτες ήταν ναύτες του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού της Μεγάλης Βρετανίας, που εκείνες τις ημέρες έκανε γυμνάσια στο Αιγαίο Πέλαγος. Ανάμεσά τους υπήρχαν και στρατιωτικοί φωτογράφοι, οι οποίοι απαθανάτισαν με τον φωτογραφικό τους φακό τις συγκλονιστικές στιγμές που έζησαν οι σεισμοπαθείς. Άξιο λόγου είναι ότι τις επόμενες μέρες του σεισμού κυκλοφόρησαν φήμες για μεγάλο σεισμό και στην Καβάλα, κάποιοι έστησαν σκηνές και έμεναν έξω από τα σπίτια τους και ειδικά στην περιοχή του Βύρωνα που υπήρχαν αρκετοί ελεύθεροι χώροι.

 

Στο μεταξύ  ο Δήμος Καβάλας και το Επιμελητήριο στάθηκαν αλληλέγγυοι στους κατοίκους της Χαλκιδικής. Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να στείλει οικονομική ενίσχυση, ενώ στο λιμάνι της Καβάλας τις επόμενες ημέρες του σεισμού, έφτασαν πολλά πλοία με τραυματίες, αλλά και με κατοίκους της περιοχής που βρήκαν περίθαλψη και καταφύγιο στη φιλόξενη Καβάλα.

 

Πολλά παιδιά φιλοξενήθηκαν στην Καβάλα και φοίτησαν την χρονιά εκείνη στα σχολεία της πόλης. Οι κάτοικοι της πόλης μας παρά την οικονομική κρίση συγκέντρωναν χρήματα, τρόφιμα και κλινοσκεπάσματα και τα έστελναν στην γειτονική Χαλκιδική.

 

Ιστορικά, ο Κωνσταντίνος Χιόνης με τον οποίο μίλησα με είπε ότι μετά από έρευνα προκύπτει με στοιχεία από τον 18ο αιώνα και μέχρι τις ημέρες μας  εφτά σεισμοί μεγάλοι έπληξαν την περιοχή μας και το νησί της Θάσου, ένας από αυτούς το 1902 προκύπτει από στοιχεία που στάλθηκαν από την Θάσο στην Κωνσταντινούπολη. )”.

 

Μια  καταγραφή σεισμού στην περιοχή μας εντόπισε στην  ιστοσελίδα του Οργανισμού Αντισεισμικής Σχεδιασμού και Προστασίας  ο ιστορικός ερευνητής – δικηγόρος Θεόδωρος Λυμπεράκης, από την Ελευθερούπολη η οποία αναφέρει: “Στις 5 Μαΐου 1829 σεισμική δόνηση (Μ=7,3) προκάλεσε πολλές καταστροφές στις περιοχές Δράμας, Καβάλας, Σερρών, Ξάνθης και Θεσσαλονίκης. Ο σεισμός έγινε αισθητός έως την Κωνσταντινούπολη και το Βουκουρέστι. Η Δράμα  καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, καθώς επίσης και πολλά χωριά του νομού.

 

Επιπτώσεις είχε ο σεισμός αυτός και στην Καβάλα, στις Σέρρες, και στην Θεσσαλονίκη. Οι προσεισμοί ξεκίνησαν τον Απρίλιο και συνεχίστηκαν σε καθημερινή βάση έως τη γένεση του κύριου σεισμού. Ιδιαίτερα ο προσεισμός της 13ης Απριλίου ήταν πολύ ισχυρός και προκάλεσε βλάβες στο ανατολικό τμήμα της πληγείσας  περιοχής,  δηλαδή της Ξάνθης. Η πόλη της Ξάνθης σχεδόν καταστράφηκε ενώ βλάβες υπέστησαν μονές της ευρύτερης περιοχής. Στην Ελευθερούπολη 70 σπίτια κατέρρευσαν. Στην Καβάλα και στην Ανδριανούπολη βλάβες παρατηρήθηκαν τόσο σε κτίρια όσο και σε ιστορικά μνημεία (κάστρο, μιναρέδες)”.

 

Από την έρευνά μας εντοπίσαμε ότισΣτις 9 Φεβρουαρίου του 1893 ισχυρός σεισμός (Μ=6,8) έπληξε τη Σαμοθράκη. Ένας  άνθρωπος σκοτώθηκε και 10-20 τραυματίστηκαν. Στην πόλη της Σαμοθράκης υπέστησαν βλάβες 350 έως 550 κτίρια (τα 52 καταστράφηκαν) ενώ στο χωριό Θερμά 40 σπίτια καταστράφηκαν.

 

Παρατηρήθηκαν μεταβολές στον υδροφόρο ορίζοντα και καταρρεύσεις βράχων. Επιφανειακή εκδήλωση του σεισμικού ρήγματος εμφανίστηκε μεταξύ των χωριών Θερμών και Κήπων. Δημιουργήθηκε θαλάσσιο κύμα το οποίο στην παραλία του νησιού Άγκιστρο είχε ύψος 1m και παρέσυρε βάρκες, γκρέμισε σπίτια και έπνιξε ζώα. Στην Αλεξανδρούπολη το θαλάσσιο κύμα πλημμύρισε την ακτή σε βάθος 40m. Ο σεισμός έπληξε με μικρότερη ένταση την Ανδριανούπολη, την Ίμβρο και το Άγιο Όρος, προκαλώντας βλάβες σε κτίρια και εκκλησίες.

 

Ακολούθησαν μετασεισμοί για 15 ημέρες περίπου. Το 1978 ο  σεισμός της Θεσσαλονίκης που σημειώθηκε την Τρίτη 20 Ιουνίου  με επίκεντρο 35 χιλιόμετρα ανατολικά-βορειοανατολικά της πόλης και συγκεκριμένα στο χωριό Στίβος, που βρίσκεται ανάμεσα στις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη προκάλεσε ανησυχία στους Καβαλιώτες που είχαν “κουνηθεί” από τον μεγάλο σεισμό που  προκάλεσε συνολικά 49 θανάτους ανθρώπων, εκ των οποίων οι περισσότεροι (37) ήταν ένοικοι οκταόροφης πολυκατοικίας που κατέρρευσε στην πλατεία Ιπποδρομίου.

 

Μεταξύ των νεκρών αυτός και τα περισσότερα μέλη της οικογένειας ο Ιωάννης Βολιώτης που είχε διατελέσει στην αρχή της δεκαετίας του 1970 Νομάρχης Καβάλας.