γράφει ο

Βύρων Δημητριάδης

 

“...Ξεκινώ με ένα μπράβο στην ερευνητική δημοσιογραφία. Άξιοι συνάδελφοι αποκάλυψαν την υπόθεση κι ένας από αυτούς έπεσε θύμα παράνομης παρακολούθησης, ίσως και άλλοι...

 

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ανέδειξαν από την πρώτη στιγμή την έκταση και το βάθος της εκτροπής. Το πλήγμα στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.

 

Τις σχέσεις βαθέος κράτους και παρακράτους, με τη σημερινή του όμως μορφή που προσδιορίζεται από αυτό που ονομάζεται “κατασκοπευτικός καπιταλισμός”, τις οποίες ύφανε από την πρώτη στιγμή η κυβέρνηση Μητσοτάκη...”.

 

Ο Νίκος Φίλης (βλ: “Η ΕΠΟΧΗ” 10/9) πολύ εύστοχα ονομάζει τη σημερινή μορφή αυτής της διαπλοκής ως “κατασκοπευτικό καπιταλισμό” έχοντας ίσως υπόψη του και το βιβλίο-σταθμό της αμερικανίδας καθηγήτριας του Χάρβαρντ, Σοσάνα Ζούμποφ που το τιτλοφόρησε ως “Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΥΤΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. Ο Αγώνας για ένα Ανθρώπινο Μέλλον στο Μεταίχμιο της Νέας Εξουσίας” 2019.

 

Αυτή την εποχή η ερευνητική δημοσιογραφία παίζει καθοριστικό ρόλο αναβαθμιζόμενη από τα διάφορα Watergates στα Wikileaks του Σνόουντεν και του Ασάνζ -γι' αυτό και την αντιμετωπίζουν με διωγμούς και δολοφονίες όπως του Καραϊβάζ.

 

“...Κατά τη διάρκεια των 16 ετών των κυβερνήσεων Μπους και Ομπάμα -γράφει η Σοσάνα Ζούμποφ- η πρόοδος στην επιστήμη της Πληροφορικής θεωρούνταν η αποτελεσματικότερη απάντηση στην απειλή της τρομοκρατίας...

 

...Το αποτέλεσμα είναι μια μεγάλη και διαρκής μετάβαση προς στρατηγικές οι οποίες βασίζονται στην εκτεταμένη χρήση πληροφοριών και οι οποίες επωφελούνται από τις συγκεκριμένες δυνατότητες της αγοράς.

 

Αυτό το status quo διακόπηκε το 2013 όταν ο Έντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυψε την κρυφή συνεργασία μεταξύ των κρατικών υπηρεσιών ασφαλείας και των τεχνολογικών εταιρειών (Google, Facebook κ.α.) ...που πυροδότησε μια οικουμενική έκρηξη αποστροφής απέναντι στις επιχειρήσεις του κατασκοπευτικού καπιταλισμού...” -διαβάστε το.

 

Έχει δίκιο λοιπόν, ο Νίκος Φίλης όταν χρησιμοποιεί τον όρο “κατασκοπευτικός καπιταλισμός” αλλά και όσων αναδεικνύει στη συνέχεια:

 

“...Αυτό που έλειψε ήταν η παρουσία του λαϊκού παράγοντα που θα έδινε υπόσταση στην απαίτηση να παραιτηθεί η κυβέρνηση και να γίνουν άμεσα εκλογές. Είναι ένα ανησυχητικό γεγονός...

 

Πρέπει να επιδιώξουμε την ενσώματη και οργανωμένη κινητοποίηση του λαού. Διαφορετικά, η πρωτοβουλία των κινήσεων και ανακατατάξεων μπορεί να πάρουν τη μορφή εναλλακτικών σεναρίων, εντός του συστημικού πλαισίου και των εφεδρειών του, για τη συνέχιση των ίδιων πολιτικών και με την απώθηση της Αριστεράς στο περιθώριο. Για έναν Μητσοτακισμό χωρίς τον Μητσοτάκη, δηλαδή...”.

 

Ε, ναι. Είναι έκδηλο το άγχος μιας “επιστροφής στην κανονικότητα” στον λόγο του Νίκου που όμως ο καθηγητής Κοινωνικής Θεωρίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κύρκος Δοξιάδης γενικεύει και εξηγεί:

 

“...Η ελληνική Δεξιά ποτέ δεν είχε τη δική της θετική ιδεολογία -πάντοτε οριζόταν ιδεολογικά σε αντιπαράθεση με την ιδεολογία της Αριστεράς.

 

Τούτο σημαίνει ...ότι όσο χειρότερα τα πήγαινε η Δεξιά από πλευράς δικής της ιδεολογικο-πολιτικής απήχησης, τόσο πιο απωθητική πρέπει να είναι η εικόνα που κατασκευάζει για την Αριστερά...” και έφερε για παράδειγμα την “εθνικόφρονα” θέση της ΕΔΑ για το Κυπριακό: “...Στην προσπάθεια της να αποβάλει από πάνω της τη ρετσινιά του προδότη που της είχαν αποδώσει οι νικητές του εμφυλίου, η Αριστερά προσέφυγε στην εθνική πλειοδοσία (ένωση ολόκληρης της Κύπρου με την Ελλάδα).

 

...Γενικεύοντας, θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τούτη την κατάσταση “σύνδρομο του ηττημένου”. ...Πρόκειται για μια υποκειμενική στάση που συνίσταται στην ασυνείδητη -και εν μέρει αναπόφευκτη- αποδοχή των όρων που επιβάλλει η υλική πανίσχυρη καθεστωτική αντι-αριστερή προπαγάνδα...

 

Στις μέρες μας... η αντίστοιχη “ρετσινιά” που έχει κολλήσει τώρα η Δεξιά στην Αριστερά είναι εκείνη του “λαϊκισμού”.

 

Η οποία εν ολίγοις συνίσταται στην παρουσίαση της ίδιας της αριστερής ιδεολογίας ως ανεύθυνης δημαγωγίας.

 

Η ειρωνία με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι πως το “σύνδρομο του ηττημένου” το ανέπτυξε όντας στην κυβέρνηση... με την αναγκαστική εφαρμογή του μνημονίου... Όσο πασχίζει να εμφανίζεται “εκσυγχρονιστικός” -με τους όρους του νεοφιλελεύθερου καθεστώτος-, η ιδεολογική του ταυτότητα θα εξακολουθεί να ορίζεται από τη διαστρεβλωτική επενέργεια της αρνητικής ιδεολογίας της Δεξιάς...”.

 

Ας αρχίσουμε, λοιπόν, να λέμε τα πράγματα με τ' όνομά τους ώστε να γνωρίζουμε και τι αντιμετωπίζουμε, αλλά, και τι αισθανόμαστε γι' αυτό που αντιμετωπίζουμε.

 

“...Η ωμή πραγματικότητα του κατασκοπευτικού καπιταλισμού -λέει η Σοσάνα Ζούμποφ- προκαλεί αναγκαστικά την αγανάκτησή μου επειδή ευτελίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

 

Το μέλλον αυτού του αφηγήματος θα εξαρτηθεί από τους αγανακτισμένους πολίτες, τους δημοσιογράφους και τους ακαδημαϊκούς οι οποίοι έλκονται σε αυτό το έσχατο εγχείρημα· θα εξαρτηθεί από αγανακτισμένους εκλεγμένους αξιωματούχους και σχεδιαστές πολιτικής οι οποίοι κατανοούν ότι η εξουσία τους πηγάζει από τις θεμελιώδεις αξίες των δημοκρατικών κοινωνιών· μα κυρίως θα εξαρτηθεί από τους αγανακτισμένους νέους ανθρώπους οι οποίοι δρουν γνωρίζοντας πως η λειτουργικότητα χωρίς αυτονομία δεν είναι λειτουργική, η υπακοή που επιφέρει η εξάρτηση δεν αποτελεί κοινωνικό συμβόλαιο...

 

...Η Χάνα Άρεντ αναφερόμενη στο έργο της “Απαρχές του ολοκληρωτισμού” έγραφε ότι “...Η φυσική ανθρώπινη αντίδραση σε τέτοιου είδους συνθήκες ενέχει θυμό ή αγανάκτηση, επειδή αυτές οι συνθήκες αντιστρατεύονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

 

Αν περιγράψω αυτές τις συνθήκες χωρίς να επιτρέψω στην αγανάκτησή μου να αναδυθεί, θέτω αυτό το ιδιαίτερο φαινόμενο εκτός του πλαισίου του στην ανθρώπινη κοινωνία και, ως εκ τούτου, αφαιρώ μέρος της φύσης του, του έχω στερήσει ένα από τα σημαντικότερα εγγενή γνωρίσματά του...”...”.

 

Το “εκτός του πλαισίου της ανθρώπινης κοινωνίας” της Χάνα Άρεντ που φρόντισε να μας θυμίσει η Σοσάνα Ζούμποφ, ασφαλώς και σημαίνει εντός των “εκσυγχρονιστικών όρων του νεοφιλελεύθερου καθεστώτος” του Κύρκου Δοξιάδη, πράγμα που σημαίνει πως δεν μπορεί να χάνει η Αριστερά χωρίς να κερδίζει η Δεξιά.

 

Υπό αυτή την έννοια, οι 7-8 προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την ΕΥΠ μάλλον υστερούν ως προς τον σχεδιασμό του Αλέξη Τσίπρα που διατύπωσε ως εξής: “...Εδώ που φτάσαμε δεν αρκεί να επιδιώκουμε μια απλή εναλλαγή στην εξουσία. Αυτό που απαιτείται είναι ένα σχέδιο ανάταξης και ανασύνταξης της 3ης Ελληνικής Δημοκρατίας.

 

Ένα σχέδιο θεσμικής επανεκκίνησης, που θα αφορά όχι μόνο την ΕΥΠ, αλλά και τη Δικαιοσύνη, τη λειτουργία των ΜΜΕ, τις ανεξάρτητες αρχές και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς...”.

 

Υποθέτοντας βάσιμα ότι το “σχέδιο θεσμικής επανεκκίνησης της ΕΥΠ” εμπεριέχει την πρόταση του καθηγητού Συνταγματικού Δικαίου, Ακρίτα Καϊδατζή: “... και ο πιο καλοπροαίρετος αντιλαμβάνεται ότι η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να καταργήσει την ΕΥΠ και να ιδρύσει νέα υπηρεσία πληροφοριών...”, αντιμετωπίζω το σχέδιο του Αλέξη ως εκδήλωση της συσσωρευμένης αγανάκτησης που θα ενεργοποιήσει την κινηματική Κοινωνική Αριστερά ώστε να βοηθήσει στο έγκαιρο ξεπέρασμα του “συνδρόμου του ηττημένου”.

 

 

Υ.Γ. Προσωποποίηση του “συνδρόμου του ηττημένου” ο Δημήτρης Ηττούδης