γράφει ο
Κώστας Παπακοσμάς
Προφανώς η παρουσία και η ομιλία του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στο Αμερικανικό Κογκρέσο στέλνει θετικά μηνύματα. Ενδυναμώνει τις σχέσεις της χώρας μας με την Παγκόσμια υπερδύναμη.
Η Ελλάδα προβάλει στο παγκόσμιο και περιφερειακό γίγνεσθαι, ως ηγέτιδα δύναμη στα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ταυτόχρονα ανέδειξε τους ισχυρούς δεσμούς που ενώνουν σε αυτή τη μεγάλη γέφυρα του χρόνου Ελλάδα και Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αλλά και τις κοινές αξίες των δύο χωρών.
Θα σταθώ και στην παρουσία δυο προσώπων από την πατρίδα μας την Καβάλα. Αυτή του Υπουργού Εθνικής Αμύνης Νίκου Παναγιωτόπουλου και του υφυπουργού των Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη, είναι ιδιαίτερη τιμή για τον τόπο μας.
Με την ευκαιρία αυτή θα αναφερθώ στις «σχέσεις» Καβάλας και Ηνωμένων Πολιτειών διαχρονικά.
Αναφορές της Καβάλας στις Ηνωμένες Πολιτείες συναντάμε από τα μέσα του 18ου αιώνα για τα φημισμένα καπνά αλλά και για τα Αρχαία των Φιλίππων που συνδυάζονται με την άφιξη του Αποστόλου των Εθνών Παύλου στην αρχαία Νεάπολη.
Έλληνες από την Αμερική πολεμούν ως εθελοντές στους Βαλκανικούς πολέμους και πολλοί από αυτούς σκοτώνονται στα πεδία των μαχών, τα ονόματα τους είναι στα διάφορα ξεχασμένα Ηρώα.
Με τη απελευθέρωση, το 1913, το εμπόριο αναπτύσσεται ραγδαία και στην Καβάλα εμφανίζονται πινακίδες γραφείων κυρίως Ασφαλιστικών και Ναυτιλιακών Εταιριών που πρακτορεύουν πλοία Αμερικανικά.
Ο Αμερικανικός τύπος το 1916 ασχολείται επισταμένως με την κατάληψη της Καβάλας από τους Γερμανοβουλγάρους και το 1918 ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός έρχεται στην πόλη και στην κυριολεξία την σώζει από τον λοιμό και τις ασθένειες.
Οι Καβαλιώτες τιμούν τις ενέργειες εκείνες δίνοντας το όνομα του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού στον δρόμο προς την ανατολική έξοδο της πόλης, μπροστά από το Νοσοκομείο που δημιούργησε εκ θεμελίων ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός.
Πολλοί Έλληνες πρόσφυγες από τις πατρίδες της Ανατολής, μετά από ένα σύντομο πέρασμα τους από την Καβάλα, μεταναστεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μεταπολεμικά και με την οριστική αποχώρηση των Άγγλων από την περιοχή οι Αμερικανοί δημιουργούν στην Καβάλα , περιφερειακό γραφείο της ΟΥΝΤΡΑ για την διαχείριση της Αμερικανικής βοήθειας που φθάνει με πλοία στο λιμάνι της Καβάλας.
Χαρακτηριστικές είναι οι εικόνες από ντοκιμαντέρ της εποχής. Ιδρύουν στην Καβάλα Αμερικανικό Κέντρο με Βιβλιοθήκη και εξοπλίζουν με διδακτικό υλικό τα σχολεία της κατεστραμμένης από την Βουλγαρική κατοχή Καβάλα.
Τα πρώτα μεταεμφυλιακά χρόνια ξεκινούν και οι ελεύσεις των πλοίων του 6ου Αμερικανικού στόλου στην Καβάλα. Δεκάδες πλοία έρχονται για τρεις και πλέον δεκαετίες στην περιοχή.
Ο Δήμος Καβάλας ανακηρύσσει επίτιμο δημότη της πόλης τον Πρόεδρο των Η.Π.Α. Χάρι Τρούμαν και δίνει την ονομασία ενός άλλου προέδρου του Φ. Ρούσβελτ σε κεντρικό δρόμο της πόλης .
Την ίδια εποχή με χρήματα του σχεδίου Μάρσαλ δημιουργείται το αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα. Οι Αμερικάνοι, μέσω της εύρεσης των κοιτασμάτων Πετρελαίου στον Πρίνο έρχονται στην περιοχή από το 1974 και μετά και διαμορφώνουν για δυο δεκαετίες μια διαφορετική οικονομική εικόνα για την Καβάλα.
Την ίδια εποχή δημιουργείται η βάση της “Φωνής της Αμερικής” στο Αγίασμα μετά ραδιοφωνικά προγράμματα για την Ευρώπη και τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Δεκάδες εργαζόμενοι από την Καβάλα έχουν εργαστεί εκεί.
Αμερικανικά πανεπιστήμια επισκέπτονται με τους καθηγητές τους και τους φοιτητές τους την περιοχή και γνωρίζουν την μακραίωνη ιστορία τους. Την ίδια στιγμή οι Καβαλιώτες της Αμερικής δημιουργούν συλλόγους και προσπαθούν να διατηρήσουν σχέσεις με την μητέρα πατρίδα. Ο
Ο Δήμος Καβάλας εδώ και μερικά χρόνια έχει αδελφοποιηθεί με την πόλη Ντούρχαμ των Η.Π.Α. μια πόλη που έχει σχέση με την επεξεργασία του καπνού. Μνημονεύω και την προσπάθεια συνεργασίας τη πόλης με Αμερικανική πόλη επι Δημαρχίας Ευάγγελου Ευαγγελίου με σκοπό την τεχνολογική συνεργασία και αποκόμιση τεχνογνωσίας, μάλιστα ο αείμνηστος Ευαγγελίου είχε επισκεφθεί τις Η.Π.Α. ανοίγοντας δίαυλο επικοινωνίας.
Στην Αμερική έζησε και μεγαλούργησε ο Παγκοσμίος γνωστός γλύπτης από την Θάσο, Πολύγνωτος Βαγής που κληροδότησε τα έργα του στον Δήμο Καβάλας.
Αμερικανοί τουρίστες επισκέπτονται την περιοχή μέσω της κρουαζιέρας τα τελευταία χρόνια ενώ η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση μέσω του αειμνήστου Νομάρχη Θόδωρου Καλλιοντζή είχε συμμετάσχει σε εκθέσεις τουριστικής και επιχειρηματικής προβολής στη Νέα Υόρκη ενώ στην Καβάλα διοργανώθηκε Παγκόσμιο Παμμακεδονικό συνέδριο.
Επιχειρηματικές σχέσεις επιχειρεί να συνάψει και το Επιμελητήριο Καβάλας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τέλος σε Πανεπιστήμια. Μουσεία και Βιβλιοθήκες των Ηνωμένων Πολιτείων βρίσκονται πολλά τεκμήρια ιστορίας από την Καβάλα αλλά και την Θάσο.
