γράφει ο
Τάσος Αποστολίδης
Δεν ήταν μόνο η στάση της μη αλληλεγγύης και της οικονομικής ασφυξίας που προκάλεσε στην Ελλάδα για να παραδειγματίσει τις μισές και πλέον οικονομίες των χωρών μελών. Δεν είναι το γεγονός ότι ένας εταίρος δανείζει στον άλλο με τόκο κι αυτό βαφτίζεται «ανθρωπιά» ή "οικογένεια".
Είναι το ότι ακόμη κι αν τίθεται ζήτημα ζωής και θανάτου, οι Ευρωπαίοι αδυνατούν να δείξουν ενωμένοι. Είναι η συμπεριφορά των κυβερνήσεων, των μηχανισμών και των «οικονομιών» την ώρα που οι λαοί μάλλον συναισθάνονται ο ένας τον άλλο.
Υπάρχει ένα (διόλου ευκαταφρόνητο) κόστος λειτουργίας της Ευρωπαικής Ένωσης, το οποίο πληρώνεται «ρεφενέ» από όλες τις χώρες-μέλη. Αυτό δεν πληρώνεται απλώς για να συντηρείται ένα γραφειοκρατικό «τέρας» αλλά και για να διατηρηθεί η «ευρωπαϊκή ιδέα» και οι αξίες πάνω στις οποίες χτίστηκε μεταπολεμικά η Ένωση. Και μπορεί να ήταν λόγοι οικονομικοί, οι ανάγκες της «αγοράς» και των «αγορών» που οδήγησαν στην πραγματοποίηση της Ένωσης των κρατών-μελών αλλά αυτή η συμμαχία βασιζόταν και σε κάποια οράματα. Έφτασε να αφορά μέχρι και την εξωτερική ασφάλεια και την άμυνα, άσχετα αν αυτή η παράμετρος δεν είδε ποτέ την ολοκλήρωση. Ίσως γιατί η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ να κάλυπτε τις ανάγκες των πολλών.
Δεν υπάρχει πλέον κανένα νόημα να μιλάμε για «Ένωση» όταν η μια χώρα μπλοκάρει στο αεροδρόμιο το φαρμακευτικό η νοσοκομειακό υλικό που προορίζεται για μια άλλη, που μέτρα χιλιάδες θύματα. Δεν βρίσκω καμία λογική στη λέξη «Ένωση» όταν το «κάστρο χαρτογιακάδων» δεν μπόρεσε τόσα χρόνια να θωρακίσει τον οργανισμό αυτό με δικλείδες ασφαλείας στις οποίες η υγεία των κρατών-μελών να είναι πάνω από όλα. Δεν χωράει ανθρώπου νους ότι η «Ένωση αυτή» δεν μπορεί να διακρίνει ότι αυτή η ασθένεια που αποτελεί τον παγκόσμιο τρόμο, δεν κοιτάει σύνορα - γιατί πολύ απλά τα «καταργήσαμε» στο όνομα μιας «Ένωσης».
Θα ανέμενε κανείς από μια ένωση προηγμένων, μεταξύ άλλων, οικονομιών να έχει συγκροτήσει ένα δικό της επιστημονικό όργανο που θα αντιμετωπίσει ως μια γροθιά την πρωτοφανή απειλή στη δημόσια υγεία.
Αντί για ισχύ εν τη ενώσει, εδώ ο καθένας τράβηξε το δρόμο του. Κράτησε φάρμακα και υλικά για πάρτη του. Χάραξε η κάθε χώρα ξεχωριστή στρατηγική αντιμετώπισης της νόσου λες και πρόκειται για άλλον ιό, για άλλο DNA ή για ένα εθνικό, εσωτερικό ζήτημα.
Φτάσαμε δυστυχώς στο σημείο του ενωσιακού αυτό-εξευτελισμού όταν δεν εξασφαλίζονται για όλες τις χώρες-μέλη τα διαγνωστικά τεστ και τα νέα φάρμακα για τον κορωνοϊό. Η κάθε μία θα τα βρει μόνη της -αν τα βρει- και για πάρτη της. Αν έχει, αν μπορεί, αν της φτάσουν.
Μετά από αυτή την κρίση, δεν θα γίνουν όλοι καλά την ίδια μέρα, ούτε οι ασθενείς πολίτες, ούτε οι ασθενείς οικονομίες. Και πρέπει σίγουρα να κοιταχτούμε κατάματα, να κάνουμε μια ειλικρινή συζήτηση και να εξετάσουμε όλα τα πιθανά σενάρια.
Οποιοδήποτε κατάλοιπο «Ένωσης» είχε απομείνει τα προηγούμενα χρόνια, εξαφανίστηκε τώρα από τη λογιστική ή τραπεζική -και σίγουρα μαυραγορίτικη προσέγγιση- χωρών όπως η Γερμανία που μπροστά στο κακό, κοιτάει μόνο το πως η ίδια θα ορθοποδήσει. Κάτι που δεν έκαναν όλοι οι άλλοι για λογαριασμό της μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η ζημιά του κορωνοϊού στην Ιταλία αλλά και την Ισπανία, δεν ήταν αποτέλεσμα σπατάλης ή κακού δημοσιονομικού ελέγχου. Κι όμως, ορισμένοι νομίζουν ότι μπορούν να προσεγγίζουν -ακόμη και τώρα- τη ζημιά με μεθόδους μνημονίων που σακατεύουν χώρες και ανθρώπους.
Όσο κι αν ξενίζει η απόφαση της Μεγάλης Βρετανίας να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, άλλο τόσο πρέπει τώρα να μας προβληματίσει αν υπάρχει στα αλήθεια «ένωση», εδώ και αρκετά χρόνια. Κυρίως αν υπάρχει αυτή τη στιγμή.
Ο σκεπτικισμός στις βρεχόμενες από τη Μεσόγειο χώρες του Νότου, είναι μεγάλος και θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο. Το μόνο που απομένει τώρα είναι να δούμε μέχρι που σκοπεύει να το πάει η Γαλλία. Λόγω μεγέθους, δύναμης, θέσης, είναι αυτή που θα καθορίσει το αν θα έχουμε μετασχηματισμό και μετεξέλιξη ή αν θα κάνει άλλον έναν συμβιβασμό για δικό της όφελος.
Είναι πολλά τα περιστατικά, εδώ και δεκαετίες, που δείχνουν ότι δεν υφίσταται στην πράξη «Ένωση», ούτε «εταίροι».
Δεν θέλω να πάω στα χρόνια που χάθηκε η μισή Κύπρος. Μπορεί να αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για τη διαχρονική στάση και αποτελεσματικότητα των συμμάχων. Θα σταθώ στα σημερινά.
Ακόμη και αυτή τη στιγμή που όλες οι χώρες αντιμετωπίζουν την (ίδια) πανδημία, υπάρχει μια χώρα, η Ελλάδα, που αντιμετωπίζει την πανδημία και την Τουρκία ταυτόχρονα. Με την «ενωμένη» Ευρώπη να της συμπαραστέκεται... προφορικώς (κι αυτό με φειδώ) αναγκάζοντας μια καταχρεωμένη Ελλάδα να συνεχίσει να αγοράζει αμυντικούς εξοπλισμούς.
Μη βιαστεί κανείς να μιλήσει για επιφανειακή προσέγγιση. Δεν χρειάζεται να εμβαθύνει κανείς ούτε μισό εκατοστό όταν υπάρχουν ακόμη χώρες στην ίδια «ένωση» που είναι συνομιλητές (και προμηθευτές) της Τουρκίας.
Η πανδημία αυτή, μέσα στη ζοφερή πραγματικότητα που επέβαλε ως «ανώτερη δύναμη» και σίγουρα ως ανωτέρα βία, έχει τα καλά της, κρύβει και ευκαιρίες. Γράφω σχετικά ΕΔΩ.
Ή θα διορθώσουμε τα κακώς κείμενα με ειλικρινή μεταμέλεια και θα βαδίσουμε (για πρώτη φορά ουσιαστικά) ενωμένοι προς το μέλλον, ή θα το διαλύσουμε εδώ και τώρα και θα τραβήξει (ή θα συνεχίσει να τραβά) ο καθένας το δρόμο του.
Το χειρότερο που θα μπορούσε να κάνει τώρα η κάθε χώρα είναι να «καταπιεί» τα όσα συνέβησαν τον τελευταίο μήνα και να κάνει άλλον έναν συμβιβασμό για να ευνοήσει τη συνέχιση των ίδιων παθογενειών.
Η βοήθεια της Κίνας, της Ρωσίας και κυρίως της Κούβας, έρχεται να τονίσει τις αντιθέσεις των ημερών. Η στάση προηγμένων οικονομικά χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι άλλο ένα σουρεαλιστικό φαινόμενο που δεν πρέπει να απασχολήσει μόνο την «υπερδύναμη του αμερικανικού ονείρου» ή την αρχηγό της Κοινοπολιτείας των Εθνών, αλλά και την ίδια την Ένωση των 27, η οποία πέρα από το ρήγμα Βορρά και Νότου, ενίσχυσε άλλο ένα, αυτό του βορείου «πυρήνα» και των (ανατολικών) κυρίως «δορυφόρων».
Στο τέλος αυτής της ιστορίας, οι ΗΠΑ -που αντιμετώπισαν το αρχικό ξέσπασμα της πανδημίας με εγκληματική στάση- ίσως να καταφέρουν να ανακάμψουν πιο Ηνωμένες από πριν. Δεν είναι απλώς η λειτουργία της ομοσπονδίας που θα το εγγυηθεί, αλλά μια κουλτούρα ενότητας σε ένα μικρό ηλικιακά «έθνος μεταναστών».
Μια κουλτούρα που στην Ευρωπαϊκή «Ένωση» ίσως να μην υπήρξε ποτέ. Μάλλον είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να αναζητήσει, όταν τελειώσει η κρίση της πανδημίας.
