γράφει ο 

Τάσος Αποστολίδης

 

Μετά την κατάρρευση της γέφυρας στην οδό Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού θα έπρεπε, λογικά, να εστιάσουν άπαντες στο πως θα αποκατασταθεί ο δρόμος για να δοθεί σε κυκλοφορία και να επιστρέψει η Καβάλα στους συνήθεις κυκλοφοριακούς ρυθμούς της. Αν εξαιρέσουμε την άμεση αντίδραση κυβερνητικού κλιμακίου που ήρθε στην πόλη, έκανε αυτοψίες αλλά και μια τεχνοκρατική συζήτηση για το πως θα αντληθούν κονδύλια, κατά τα άλλα, είδαμε να αναπτύσσεται από το πρώτο λεπτό μια συζήτηση για το «Ποιος φταίει»

 

Το blame game (παιχνίδι κατηγοριών, αλληλοκατηγορίες, απόδοση ευθυνών) ξεσπά δυστυχώς πριν καλά-καλά υπάρξουν τα πρώτα στοιχεία για το έργο. Στην Καβάλα οι ευθύνες είχαν αποδοθεί μέσα στα πρώτα 60 λεπτά από την κατάρρευση. Γιατί είμαστε γρήγοροι! 

 

Κι ας αναρωτηθούμε… Φταίει η Τσανάκα; Και γιατί να μην φταίει η προηγούμενη δημοτική αρχή Σιμιτσή; Γιατί να μην φταίει ο Εριφυλλίδης; Κι αν το πάμε έτσι μήπως φταίει ο Αθανασιάδης που έφτιαξε τον δρόμο; Και γιατί να μην φταίνει οι Περιφέρειες και οι διοικήσεις Γιαννακίδη, Παυλίδη, Μέτιου; Μήπως φταίγανε οι διορισμένοι περιφερειάρχες; Άρα, τότε, την ευθύνη έχει το κράτος. Φταίει η κυβέρνηση τότε. Του Τσίπρα. Αυτή είναι στα πράγματα τώρα. Εννοείται φταίει και η Δούρου γιατί αυτή είναι η δουλειά της, να φταίει. 

 

Εσάς ποιος σας βολεύει να φταίει; Να το συζητήσουμε. Φταίχτες θα βρούμε.

 

Ας σοβαρολογήσουμε. Αυτή η γέφυρα έχει ηλικία 30 ετών. Η παλαιότητά της, από μόνη της, δεν αποτελεί λόγο κατάρρευσης. Ούτε όμως και εφησυχασμού. Μια γέφυρα που στηρίζεται σε οπλισμένο σκυρόδεμα, μέσα στη θάλασσα, χρειάζεται τακτική συντήρηση. Και παρατήρηση. Από το πρώτο έτος λειτουργίας της και τακτικά, όχι «όποτε θυμηθούμε». 

 

Θα μπορούσε κάποιος να κατηγορήσει αυτή τη δημοτική αρχή ότι φταίει αυτή για την πτώση, υπό μία προϋπόθεση: αν όλες οι προηγούμενες διοικήσεις (του Δήμου τα τελευταία χρόνια, της Περιφέρειας/Νομαρχίας τα προηγούμενα) έκαναν τακτικούς ελέγχους και συντηρήσεις. Εδώ ουδείς ασχολήθηκε με το τι συμβαίνει από κάτω. Η γέφυρα ήταν (ανέκαθεν) μια «βόμβα» η οποία έτυχε να «σκάσει» στα χέρια της Δήμητρας Τσανάκα και της διοίκησής της. 

 

Ποιος ασχολήθηκε με τη γέφυρα; Μήπως η 3η και η 4η διοίκηση Αθανασιάδη, μετά την κατασκευή του έργου; Οι 2 διοικήσεις Εριφυλλίδη κι οι άλλες 2 διοικήσεις Σιμιτσή που ακολούθησαν; Μήπως η διοίκηση Καρατζιώτη στη Νομαρχία ή οι 3 διαδοχικές διοικήσεις Καλλιοντζή ή μήπως οι περιφερειακές διοικήσεις στη συνέχεια; Ποιος την έλεγξε και τη συντήρησε;

 

Πολύ πριν από μας, είχε βρει ο Λουκιανός Κηλαηδόνης ποιος φταίει… 

(από το το τραγούδι «Φταίει ο χοντρός», album «γιατί θα γίνω μαραγκός», 1990) 

 

 

Ένα παλάτι μέσα στη θάλασσα… 

Από την αρχή που κατασκευάστηκε το έργο, κάποιοι το έβλεπαν ως «φαραωνικό». Μεγάλο μέγεθος, τρελό κόστος, ένας φαρδύς δρόμος σε μια Καβάλα που γενικά δεν έχει δρόμους. Τελείως δυσανάλογα όλα τα σχετικά μεγέθη σε σχέση με τα 200-300 μέτρα της γέφυρας η οποία παίρνει μία λωρίδα κυκλοφορίας, την μετατρέπει σε δύο λωρίδες και δευτερόλεπτα αργότερα την ξανακάνει μονή λωρίδα. 

 

Ο Λευτέρης Αθανασιάδης έκανε αυτό το έργο χωρίς καμία συγκοινωνιακή μελέτη ως προς την ανακούφιση των υπόλοιπων δρόμων της πόλης. Πολύ απλά γιατί λεφτά υπήρχαν και προφανώς περίσσευαν. Και υπήρχαν πολλά χρήματα, εύκολα χρήματα. Μόνη σκοπιμότητα του έργου να εξυπηρετήσει την κατασκευή του αποχετευτικού αγωγού στον επάνω κλάδο του δρόμου. Μετά είπαν «για να διευκολύνει την πρόσβαση στο τότε νοσοκομείο». Πως; Ένα ασθενοφόρο ή ένα ΙΧ θα πήγαινε σημειωτόν στην Εβδόμης Μεραρχίας, στην Ερυθρού Σταυρού, στην Κουντουριώτου και αφού περνούσε τις Καμάρες θα μπορούσε να γκαζώσει για 15 δευτερόλεπτα και να φτάσει στο νοσοκομείο. 

 

Όχι, το έργο αυτό δεν έγινε γι΄αυτά τα κρίσιμα δευτερόλεπτα που κάποιες φορές μπορεί να σώσουν ζωές. Έγινε γιατί το ήθελε ο Λευτέρης. Και το έκανε μέσω ΔΕΥΑΚ, η οποία ήταν μια νεοσύστατη τότε δημοτική επιχείρηση, τελείως αναρμόδια και χωρίς καμία γνώση για τόσο απαιτητικά έργα. Κι ας έλεγαν ότι θα συνεχιστεί μέχρι το Περιγιάλι, πράγμα που δεν έγινε ποτέ. Ήταν ένα παλάτι στην άμμο. Άμμο και χώμα που έφεραν από αλλού, έκαναν προσωρινές (;) προσχώσεις για να χτίσουν τους πυλώνες της γέφυρας και μετά… τα πήρε όλα τα κύμα. Και λίγο-λίγο πήρε και το μπετόν πάνω από τους πυλώνες, αποκαλύφθηκε το σίδερο, αυτό διαβρώθηκε από τη δύναμη των κυμάτων και την αλμύρα, η γέφυρα εδώ και χρόνια δεν είχε την παλιά της δύναμη και σιγά-σιγά έφτασε στο σημείο να λυγίσει. 

 

 

Υπάρχει οπλισμένο σκυρόδεμα που να κρατά για πάντα; 

Άλλωστε πόσο χρόνο ζωής έχει το οπλισμένο σκυρόδεμα; Και πόσο μειώνεται αυτός ο χρόνος όταν το οπλισμένο σκυρόδεμα είναι ΜΕΣΑ στη θάλασσα;  Η γέφυρα ήταν μια πρώτη προειδοποίηση. Προβλήματα σαν αυτά θα δούμε πολλά στην Καβάλα. Οι κάτοικοι της περιοχής της γέφυρας ξέρουν τη δύναμη της θάλασσας. Επίσης ξέρουν ότι και ο πάνω κλάδος του δρόμου που φαίνεται τσιμεντωμένος από κάτω, αποτελεί κι αυτός γέφυρα σε πολλά τμήματά του. Η γέφυρα που κατέρρευσε είναι σύγχρονη κατασκευή, δεκαετίας του ’80 και ο πάνω κλάδος της οδού, μπροστά από το νοσοκομείο αλλά και πιο μετά προς τα Πεντακόσια, είναι ένας δρόμος που φτιάχτηκε με αμέτρητες μικρές και στη συνέχεια κάποιες μεγαλύτερες κατασκευές. Ο δρόμος είναι επέκταση της πόλης προς τη θάλασσα, όπως τέτοια επέκταση είναι και τα ψηλά κτίρια που χτίστηκαν πάνω σε αυτόν. 

 

Δεν υπάρχει μόνο ένα σενάριο για το αύριο 

Η περιοχή έχει ψηλά, πολυώροφα κτίρια. Τα δύο κτίρια του παλιού νοσοκομείου, πολυκατοικίες, κάποιες αυθαίρετες κατασκευές κ.α. Πολλά άλλαξαν σε σχέση με τα βράχια (μόνο) που υπήρχαν εκεί προπολεμικά. Το μόνο που δεν έχει αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια είναι η θάλασσα. Εξακολουθεί κι έχει αλμύρα και δύναμη στα κύματά της. Και διαβρώνει. Όχι μόνο τη γέφυρα αλλά και ό,τι άλλο έφτιαξε ο άνθρωπος στο πέρασμά του. Και τίποτα δεν έχει απεριόριστο χρόνο ζωής. Το επόμενο ατύχημα είναι θέμα χρόνου

 

Μια περίπτωση ταυτοχρόνως παρόμοια αλλά και πολύ διαφορετική, αυτή του Φάρου στην Παναγία και του εδάφους που τον συγκρατεί, μας δίνει πολλά διδάγματα. Δεν κρατάνε όλες οι ανθρώπινες κατασκευές για πάντα. Μάλιστα κάποιες αφού υποχωρήσουν, φαίνεται αδύνατο να επισκευαστούν ή να ανακατασκευαστούν. 

 

Ας είμαστε προετοιμασμένοι για πολλά σενάρια. Προσωπικά, αμφιβάλλω αν θα είναι εύκολο να εκδοθούν περιβαλλοντικές άδειες για επανακατασκευή της γέφυρας, καθώς θα είναι μάλλον αφελές να μιλάμε για επισκευή μόνο του σπασμένου τμήματος. Δεν είμαστε (ευτυχώς από πολλές απόψεις) στη δεκαετία του ’80. Οι άδειες βγαίνουν πιο ζόρικα σήμερα. Η πόλη επίσης έχει παλιώσει. Χτίστηκε σε πολλά στάδια, με παλιούς ή με χαλαρούς ή με καθόλου κανόνες. Και ίσως να μην φτιάχνονται όλα. Ίσως να μην γίνουν όλα όπως πριν. 

 

Στην περίπτωση της γέφυρας, δε νοείται βιώσιμη πόλη χωρίς την ανατολική της έξοδο. Και δεν μπορείς να επιβαρύνεις τον Τίμιο Σταυρό, τον Άγιο Αθανάσιο και τις γειτονιές του Περιγιαλίου, ούτε τους οδηγούς. Αλλά δεν μπορείς να επιβαρύνεις περαιτέρω και κάποιες αμφιλεγόμενες κατασκευές μέσα στη θάλασσα. Ούτε βέβαια μπορεί να επιβαρυνθούν περαιτέρω και οι παλιές κατασκευές. Άραγε πόση πίεση μπορούν ν΄αντέξουν και οι Καμάρες και το έδαφος πάνω στο οποίο χτίστηκαν; Επειδή άντεξαν 500 χρόνια, είμαστε σίγουροι ότι θα αντέξουν άλλα τόσα; Ή θα περιμένουμε για να δούμε;  

 

Αντί να κοιτάμε πίσω, ας κοιτάξουμε (με σοβαρότητα) προς το μέλλον 

Η γέφυρα και η πτώση της φέρνει στην επιφάνεια την ανάγκη για σημαντικές αποφάσεις. Για μεγάλες παρεμβάσεις που θα εξασφαλίσουν τις συνθήκες που χρειάζεται η πόλη για τις επόμενες δεκαετίες. Κι από αυτή την άποψη, το ατύχημα κρύβει και ευκαιρίες και προκλήσεις μέσα του. 

Το ατύχημα της γέφυρας συνέβη σε προεκλογική περίοδο. Θα μπορούσε να είχε συμβεί στην προηγούμενη προεκλογική περίοδο ή σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή. Καλό θα είναι η σημερινή δημοτική αρχή να κριθεί στις προσεχείς εκλογές όχι για τη γέφυρα αλλά όλα τα άλλα που έκανε ή δεν έκανε στη θητεία της.

 

Και όλοι οι υποψήφιοι συνδυασμοί να κριθούν για τις προτάσεις που θα καταθέσουν για την πόλη, όχι για το blame game. Άλλωστε το τελευταίο είναι τελείως τζάμπα. Οι προτάσεις για να είναι πειστικές μπορεί να χρειάζονται και χρόνο και πολλά μυαλά αλλά κι έξοδα για να τεκμηριωθούν. 

 

Κι ας μιλήσουμε από τώρα και για διόδια και για περιμετρική 

Όσο για την κυβέρνηση, στην οποία συνήθως αποδίδεται πάσα νόσος και πάσα αμαρτία, όσο παλιά κι αν είναι, ήταν εδώ από την πρώτη στιγμή. Με εντολή του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη ήρθε άμεσα κλιμάκιο της «Εγνατία Οδός Α.Ε.», ακολούθησαν επισκέψεις της υφυπουργού Μακεδονίας-Θράκης Κατερίνας Νοτοπούλου, του υφυπουργού Οικονομικών Στάθη Γιαννακίδη, του προέδρου της «Εγνατία Οδός Α.Ε.» Απόστολου Αντωνούδη και γενικά είδαμε άμεση κινητοποίηση, κι ας μην είναι αρμόδια η κυβέρνηση για τη συντήρηση. Η κυβέρνηση θα κριθεί από το πόσο γρήγορα θα κινηθεί και πόσο επί της ουσίας θα σταθεί σε θέματα αποκατάστασης αλλά και από κάτι πολύ σημαντικότερο: από το πόσο αποτελεσματικά θα αξιοποιήσει το συμβάν για να δώσει επιτέλους μια λύση στο θέμα της περιμετρικής οδού. Το οποίο φρόντισε να το ζητήσει δημοσίως ένας δικός της άνθρωπος: ο Άρης Βέρρος από τη Συμπαράταξη Πολιτών.